Malzemeler ateş pahasıyken ve boş binalar birikmişken, inşaat sektörü sessiz ama gerçek bir dönüşüm peşinde. İklim aciliyeti, sosyal kriz, savaş gibi çoklu dinamiklerle desteklenen bu sessiz değişim, her yerde daha iyi yeniden inşa etme çabası var. Daha az yıkmak. Daha az israf etmek. Ve bazen, inşa etmekten çok onarmak. Bu değişken alanda, somut girişimler şimdiden daha yaşanabilir bir geleceği tasarlıyor.
Bu makale, inşaat sektörünün zorlukları üzerine, 22-med'de yayımlanan 4 makalenin bir özetidir; sitede kullanılan 11 dilde bulunabilir.
Kıbrıs'ta sıfır atık bir başkanlık sarayı : Andri Kounnou - Kıbrıs
Enerji yoksulluğuyla mücadele için kamu fonları : Larisa Daugul - Slovenya
Bina atıklarını geri kazanmak için bir uygulama : Philippe Lesaffre - Fransa
Ekolojik bir savaşın kalıntıları üzerinde yeniden inşa etmek : Edward Sfeir - Suriye
Şehirlerin sürdürülebilirliği üzerine yapılan konuşmalarda iyi niyetler eksik değil. Ancak gerçekte, inşaat sektörü hala büyük ölçüde kirletici, çıkarcı ve eşitsiz bir alan. Yine de, bir kıpırtı hissediliyor. Genellikle mütevazı ama somut eylemler. Politik seçimler, dijital araçlar, vatandaş hareketleri, inşaatı düşünmenin başka bir yolunu şekillendiriyor. Henüz yaygın sistemler değil. Ama farklı bir şeyler yapılabileceğine dair kanıtlar var.
Sıfır atık yönetimi ile bir başkanlık
Kıbrıs'ın başkenti Lefkoşa'nın yükseklerinde, Başkanlık Sarayı bir uzay aracı gibi görünüyor. Artık ülkenin "Sıfır Atık" sertifikası alan ilk hükümet binası. Ve bu, daha fazla ekolojik bir kaplama değil: burada, her şey yeniden düşünülmüş, çalışanların paslanmaz çelik su şişelerinden resmi bahçelerde organik atıkların kompostlanmasına kadar her şey. Proje, Birinci Hanım Philippa Karsera Christodoulides ve Tarım Bakanı ile işbirliği içinde yürütüldü.
Bu sıfır atık modeli, çoğaltılabilir olmayı amaçlıyor. Her idari hizmete özgü atık akışlarını belirlemek için bir iç haritalama hazırlandı. “Sadece geri dönüşüm kutuları koymakla yetinmedik”, diyor Irini Piki. “Kullanımları analiz etmek, eğitim vermek, bazı çalışanları alışkanlıkları nedeniyle tek kullanımlık ürünlerden vazgeçirmeye ikna etmek gerekiyordu.”
Zihinleri değiştirmek zaman aldı. Ama bugün, her şey ayrıştırılıyor, geri dönüştürülüyor veya yeniden kullanılıyor: kağıt, plastik, cam, piller, gıda atıkları. “Alışkanlıklar değişti ve bununla birlikte mekan algısı da. Güç merkezi, tutarlılık merkezi haline geldi,” diyor Irini Piki, Başkan'a bağlı devlet sekreteri. Şimdi hedef? Bakanlıklara yayılmak, başkanlık bahçesini kentsel organik tarıma dönüştürmek ve hatta adanın en büyük endüstriyel olmayan kompost makinesini kurmak. Burada, sembol somut hale geldi.
Isıtmaktansa yenilemek
Spektrumun diğer ucunda, Slovenya'da, inşaat daha sosyal bir boyut taşıyor. Burada, sorun enerji yoksulluğu. Yaklaşık 62.000 hane, yani nüfusun %5'i, düzgün bir şekilde ısıtılmış bir konutta yaşamak için yeterli paraya sahip değil. Ekosklad adlı çevresel kamu fonu, bu durumu düzeltmek için sübvansiyonlar sunuyor. Bir çatı yalıtımı, bir cephe değiştirme veya bir ısı pompası kurmak için 18.000 euroya kadar destek mevcut. Tek bir şartla: rehberlik almak.
Yine de, sistem geliştirilmesi gereken bir durumda. “İşlem süreleri uzun, bazen caydırıcı”, diyor Slovenska Karitas üyesi Mojca Kepic. Kış aylarında oldukça aktif olan insani yardım derneği, işlemlerin tamamlanmasını bekleyecek parası olmayan ailelerden telefonlar alıyor. Onlar için, fatura ödemeleri için geçici bir yardım almak tek seçenek.
Ludvik Hriberšek, ENSVET enerji danışmanı, ülkenin kuzeydoğusunu dolaşıyor. Terkedilmiş evlere, açık pencereli konutlara, sızdıran çatılara giriyor. Görüyor, liste yapıyor, önceliklendiriyor. “Her zaman sızdıran yerlerden başlıyoruz. Çatının su geçirmesi durumunda yeni bir cepheye sahip olmanın bir anlamı yok.” Bu pragmatik, cerrahi bir yaklaşım. Ve çoğu zaman hayati. Çünkü tek ebeveynli aileler, yaşlılar, yarı zamanlı çalışanlar için bu yenilemeler hayatta kalma meselesi. Ve daha az emisyon demek.
Yeniden kullanım inşaatla başlar
Peki ya bir kapıyı kurtarmak için sadece bir tıklama yeterli olsaydı? Paris bölgesinde, Cycle Zéro uygulaması, bireylerin inşaat atıklarını ücretsiz olarak geri almasına olanak tanıyor: pencereler, tahtalar, kablolar, lavabolar… Çöpe gitmesi gereken şey, sanatçılar, zanaatkarlar veya kendi başına yenileme yapan aileler için hammadde haline geliyor. Projenin arkasında, çöpe atılacak olan şeyleri görmekten bıkan üç mimar var – Selim Zouaoui, Karima Lebsir ve Jules Loubaresse.
Cycle Zéro'nun düzenli kullanıcıları arasında okullar ve dernekler de bulunuyor. Vitry'deki bir okulda, bir plastik sanatlar öğretmeni, uygulama aracılığıyla geri kazanılan malzemelerle bir yıllık heykel projesi tasarladı. Öğrencileri döngüsel ekonomi ile tanıştırmak için bir fırsat… ve estetik becerilerle.
Uygulamada rezervasyon yapılıyor. Yerine gidiliyor. Taşınabilecek olanlarla geri dönülüyor. Basit ama düşünülmesi gereken bir şey. İşlem kullanıcılar için ücretsiz, ancak ortak inşaat şirketlerine faturalandırılıyor. Onlar da kazanç sağlıyor: daha az depolama, daha az atık ücreti ve biraz daha yeşil bir imaj. Ve en önemlisi, bir farkındalık: molozların arkasında kaynaklar var. Zaman. Zeka. Ve biraz umut.
Suriye'de, ekolojik bir felaketin kalıntıları
Sonra imkansız inşaatlar var. Ya da neredeyse. Suriye'de, on dört yıl süren savaşın ardından, yeniden inşa etmek acil bir durum. Ama çevre stratejik bir silah olarak hedef alındığında, ne üzerine inşa edilecek? Antipersonel mayınlar, yıkılmış altyapılar, kirlenmiş su kaynakları, yerel tohumlar yok edilmiş… Burada ekoloji bir lüks değil. Hayatta kalma koşulu.
Hala yaşanabilir bölgelerde, atık yönetimi, yasadışı yakma veya gayri resmi çöplüklerle geçim sağlanıyor. Tartus'ta, yerel halk solunum yolu hastalıklarının artışını bildiriyor. Yeniden inşa sürecinde, sağlık ve çevre altyapısının tamamen yeniden yapılandırılması gerekecek. Aksi takdirde, ekolojik kriz savaşın ardından da devam edecek.
Bazı yerel girişimler, "toprak" kelimesine anlam katmaya çalışıyor. İdlib bölgesinde, çiftçiler eski tohumların yeniden üretimine başladı, bazen uluslararası gen bankaları aracılığıyla. Vatandaş toplulukları, iklim adaleti perspektifinden düşünülmüş bir yeniden inşa için savunuculuk yapıyor. Etkilerin değerlendirilmesi, kadınların dahil edilmesi ve projelerin sürdürülebilirliği ile. Bunların hiçbiri basit değil. Suriye Çevre Bakanlığı'nın hala tutarlı bir stratejisi yok. Ama alan açılıyor.
Kapak Fotoğrafı: “Malzemelerin yeniden değerlendirilmesi sayesinde, şirketler çevresel ayak izlerini sınırlıyor” © Ivo Matijevic -Pexel
İndeksleme: Akdeniz Bilgiler Kütüphanesi