Esrarengiz bir nefes ile politik bir gerilim arasında, Najia Mehadji çizgiyi bir direniş alanı haline getiriyor. MAC VAL'da, kişisel sergisi Arkadaşım gül Akdeniz hayal gücüyle dolu bir eser sunuyor, o’nda güzellik sersemlik kenarlarında ortaya çıkıyor. Bir beden, dünya ve bunları bağlayan şeyin resmi: hareket.
Bu sergi, 21 Eylül 2025'e kadar MAC VAL'da, Val-de-Marne çağdaş sanat müzesinde sergileniyor ve hem meditasyon hem de isyan içeren bir eser sunuyor; bu eser, dünyanın bedene ne yaptığını ve bedenin dünyaya ne sunabileceğini anlatmaya çalışıyor. Müze müdürü olan Nicolas Surlapierre'in küratörlüğünde düzenlenen sergi, kronolojik bir yerleştirme yerine bir görüntü, çizgi ve sessizlik akışı sunuyor. Najia Mehadji'nin resmine bir dalış, donuklaştırmak yerine titreştirmek için bir çaba.
Arkadaşım gül
Başlık, Françoise Hardy'nin iyi bilinen şarkısından alınmıştır ve mahrem bir hayal gücüne atıfta bulunuyor. Ancak burada en çok Natacha Atlas'ın verdiği doğu versiyonu yankılanıyor: diller, dünyalar, yaşam ve ölüm arasında kayıp bir ses. Çünkü Najia Mehadji'de gül, süsleyici değildir. O, açıktır. 2003'te Irak savaşının ardından ortaya çıkan bu figür, gerçekliğin sertliğine karşı bir muhalefet figürü olarak çeşitli serilerde geri dönüyor. Direnen bir güzellik biçimi.
Dalgaların motifi de sergiyi geçiyor. Hareketi, ivmeyi, nefesi temsil ediyor - ama aynı zamanda çöküşü de. Bu dalga, Akdeniz'in dalgasıdır. Sevilen bir deniz, çocukluk denizi, ışık denizi. Ama aynı zamanda bir mezar, bir uçurum. Ivry-sur-Seine'deki aydınlık atölyesinde yaptığımız görüşme sırasında, Najia ısrarla belirtiyor: Akdeniz sadece bir tatlılık değil. O, geçişlerin, ölümlerin ve yeniden doğuşların alanıdır. Bu hayati gerilim, eserinin merkezindedir. Dalga, böylece onu geçiren temel ambivalansın bir metaforu haline gelir: Eros ve Thanatos. Bu gerilim asla teorik değildir. Şekillerde, hareketlerde, kompozisyonlarda somutlaşır.
Kubbe ve dome, hareket halindeki biçimsel bir repertuarda tekrar eden motiflerdir; bu repertuvar ayrıca dalgalar, kıvrımlar, spiral şekiller, takımyıldızlar, ağaç yapıları, kıvrımlar içerir… Tüm bu formlar, aynı ilkeye göre düzenlenir: bir ivmeyi, bir gerilimi, köklenme ile yükseliş, içsel olan ile genişleme arasında bir gerilimi ifade eder. Canlı bir geometri, titreşen, asla donmuş.
Ayakta dans ederek resim yapıyorum
“Ayakta, dans ederek resim yapıyorum,” diye itiraf ediyor sanatçı. Beden ile resim arasındaki bu bağ sıradan değil. O, merkezidir. Çizgi, nefesin bir uzantısıdır. El, nefesle yönlendirilir. Atölye notlarında, “çizginin lütuf hali”, “canlılığın enerjisi” hakkında konuşuyor. Eserler, tam bir fiziksel bağlılıktan doğuyor. Dervişlerin dönerkenki hali, kaygan mürekkep, dönen çizgi akla geliyor. Hareket dekoratif değildir: hayati bir unsurdur. Beden ile dünyayı, mahrem olan ile kozmik olanı bağlar.
Sergi, Rosebud gibi, War Flowers, Mystic Dances veya Women & War gibi, renkli kıvrımlarla dolu yeni serileri sunuyor… 2023'te gerçekleştirilen sonuncusu, çağdaş trajedilerin - Ukrayna, Lübnan, Fas - kurbanlarına, özellikle de kadınlara bir saygı duruşunda bulunuyor. Şiddet orada, ama asla doğrudan değil. O, geçiyor, dönüşüyor. Beyaz zemin üzerindeki siyah mürekkep, neredeyse litürjik bir değer kazanıyor. Çizgiler, yoklukları çiziyor. Boşluklar, nefes almadır.
Çift aidiyet
Paris'te doğan, Fransa ve Fas arasında yaşayan Najia Mehadji, çift bir aidiyeti temsil ediyor. Çalışmaları, hem Batılı avangardlardan hem de Arap-Müslüman dünyasının ruhsal ve estetik miraslarından besleniyor. Sorbonne sanat okulu olan Saint-Charles Merkezi'nde eğitim aldı, ardından avangard tiyatro ve kavramsal sanat ortamlarına katıldı ve kendi yolunu, sadeleşme ve yankı ile oluşturdu. Kategorileri - soyutlama, figürasyon - reddederek, arada dolaşanları daha iyi titreştiriyor.
MAC VAL'da tasarlanan sergi bu akışı koruyor. Eserler hiyerarşisiz bir diyalog kuruyor. Scenografi, retrospektif etkiden kaçınarak yankıya öncelik veriyor. Her parça diğerini uzatıyor. Asılı büyük tuvalller, kağıt üzerindeki eserler, serigrafiler görsel bir polifoni oluşturuyor. Bakış dolaşıyor, duruyor, tekrar hareket ediyor. Bir nefes, ritim ve yankı mantığına giriliyor.
Bu sergi, Camille Laurens'in Gestes adlı bir şiirinin de yer aldığı bir katalog ile birlikte sunuluyor; bu şiir, 110 Véronique Rieffel Yayınları'nda Bal.l.ades serisinde ilk olarak yayımlanmıştır. Bu metin, sanatçının içsel çalışma hareketini doğru bir şekilde uzatıyor: bedenin ritmini, kalbin atışını, çizginin atışını kucaklıyor.
Parçanın sonunda, bir his kalıyor. Temsili yeterli görmeyen, ama geçmeyi arayan bir sanat. Bedenin yanı sıra ruhu da, dünyayla radikal bir şekilde canlı bir ilişki içinde bağlayan bir sanat. Najia Mehadji'de güzellik asla dekoratif değildir. O, mücadele, nefes, varlık. Sertliğe bir yanıt. Dünyanın gürültüsünde ayakta bir dans.
Atelier Jérome ARCAY 80 x 80 cm
Kapak Fotoğrafı: Najia Mehadji Mystic Dance N°1, 2011, 5 adet basılan dijital pigment baskı, 160 x 160 cm
Paris'teki İslam Kültürleri Enstitüsü'nün kurucusu olan Véronique Rieffel, ayrıca Avrupa, Orta Doğu ve Afrika kıtası arasında sergi küratörlüğü ve sanat projeleriyle ilgilenmeden önce, İskenderiye Fransız Enstitüsü'nü de yönetmiştir. O, Batı merkezli bir bakış açısıyla sanat tarihini yeniden gözden geçiren Islamania (Beaux Arts Éditions) adlı denemenin yazarıdır.