Lübnan'da, ekonomik kriz ve son derece düşük maaşlar, birçok insanı geri dönüştürülebilir malzemeleri toplamak ve satmak için çöplere bakmaya zorladı. Bu atık paralel ekonomisi, resmi olmamasına ve güvensiz olmasına rağmen, yoksullara temel gelir sağlayarak atıkların azaltılmasına katkıda bulunmaktadır.
Lübnan, özel ve kamu sektörlerini ciddi şekilde etkileyen, aylık 38 avroyu geçmeyen çok düşük maaşlarla bir ekonomik krizle karşı karşıya. Özellikle BM yardımlarından mahrum kalan Suriyeli mülteciler gibi birçok insan, yasadışı oldukları için, hayatta kalmak için çöp konteynerlerine yöneliyor. Bu durum, atıkların paralel bir ekonomisine yol açtı, ulusal çöp yönetimi sorununa bir çözüm sunarak daha az imkana sahip olanlar için ekonomik fırsatlar yarattı.
Paralel Bir Ekonomi
Toplayıcılar Beyrut'un çeşitli mahallelerinde plastik, metal ve kağıt gibi geri dönüştürülebilir malzemeler aramak için çöpleri karıştırıyorlar. “Her gün iki kez yapıyoruz, saat 7 ve 22'de,” diyor 35 yaşındaki Lübnanlı kökenli toplayıcı Ali, “Başkentin çöplerinden günde 14 ila 19 avro kazanıyoruz (yani maaşlarının 7 ila 10 katı). Kişisel harcamalarımı çıkarıp geri kalanı Suriye'deki aileme gönderiyorum” diye devam ediyor.
Certains düzenli müşteriler, en iyi hasadın nerede olduğunu bile belirlemişlerdir. «Sadece en kalabalık mahallelere gidiyorum: ya barlar ve gece kulüplerinin bulunduğu yerlere ya da çok sayıda ofis bulunan bölgelere, çünkü hasat orada daha iyidir. Yiyecek gibi çöpler azdır ve daha fazla geri dönüştürülebilir malzeme bulunur, kutular, kağıt veya plastik ambalajlar gibi», diyor, 24 yaşındaki Suriyeli kökenli toplayıcı Mohammad.
Diğer düzenli müşteriler, Houssam ve 21 yaşındaki Tarek gibi birkaç mahalle ile sadakat ilişkileri kurdu, ikisi de Suriyeli mülteci ve kaçak. “Ben buradaki üç apartmanın sorumlusuyum (Hamra caddesi) ve arkadaşım paralel sokaktaki ilk beş apartmanın sorumlusu (Léon caddesi). Sakinler bize plastik poşetlerde önceden ayrılmış atıkları sağlıyor. Bir günde bir haftada topladığımız kadar atık topluyoruz. Bu haftalık gelirimizi 47 ile 69 euro arasında artırıyor”, genç erkekler anlatıyor.
Gizli Talimatlar
Onlar, 2020 yılında Beyrut limanında meydana gelen patlamadan etkilenen başkentin terkedilmiş eski binalarında kurulan gizli geri dönüşüm depolarına toplar ve sonra satışını yaparlar. 35 yaşındaki Lübnanlı Abdullah, bir gizli depo sahibi, şöyle açıklıyor: "İlgilendiğimiz malzemeleri burada tartıyor ve satın alıyoruz. Sonra bunları özellikle Türkiye'deki batı ülkelerindeki geri dönüşüm tesislerine satıyoruz." 65 yaşındaki Filistinli Mahmoud'a göre, "Her toplayıcının bize günde yaklaşık 85 kg çöp getirdiği bir geri dönüşüm depomuz var. Başkentte bizimkine benzer ondan fazla depo var."
Bu gayri resmi ticaret sadece toplayıcılara ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olmakla kalmadı, aynı zamanda Lübnan sokaklarındaki atıkların azaltılmasına da katkıda bulundu. Bu, genellikle yetersiz olan çöp yönetim sistemlerini rahatlatarak ve ilişkilendirilen gizli krizi erteleyerek yardımcı oldu.
Ancak, bu kuruluş birkaç büyük engelle karşı karşıyadır: iş koşullarının belirsizliği, sosyal koruma eksikliği ve geri dönüştürülebilir malzemeler için rekabet. Ayrıca, yasa dışı Suriyeli mülteciler, kendilerini sınır dışı edebilecek olan Lübnan iç güvenlik güçleri ile gerilimlerle karşı karşıyadır.
Çoğu toplayıcının Suriyeli olması nedeniyle, bu ekonomi tarafından üretilen gelirlerin çoğu Suriye'ye gönderilmektedir. Bu durum, kaynakların bu komşu ülkeye akışı sorununu ve Lübnan'da yabancı para birimlerinin azalma sorununu daha da kötüleştirmektedir.
