Rritja e ujërave kërcënon Djerbën dhe Kerkennah.

Njëra është një qendër turistike gjithnjë e më e kërkuar në Tunizi, tjetra një arkipelag akoma i egër që jeton kryesisht nga bujqësia dhe peshkimi. Sot, ishujt e Djerba, në jug të vendit, dhe Kerkennah, në lindje, janë të kërcënuar nga erozioni i bregdetit dhe ngritja progresive e ujit.

« Kur banorët më folën për herë të parë për ngritjen e ujërave, ishte para tre vjetësh. Ata e shihnin atë në salinizimin e tokave sidomos », shpjegon Adel Azouni, kërkues në gjeologji që ka punuar në gjirin e Djerba dhe arkipelagun e Kerkennah. « Fenomeni po bëhet gjithnjë e më i rëndësishëm edhe pse është më pak i dukshëm me sy të lirë në krahasim me zonat bregdetare turistike ku një pjesë e plazheve janë reduktuar me gjysmë në vitet e fundit », shton kërkuesi.

Erozii i bregdetit është tashmë i dukshëm

Për të vlerësuar ndikimin e ngritjes së ujërave në ishullin e Kerkennah, ai u bazua në një hartë të Climate Central, një grup të pavarur shkencëtarësh. Ai vuri re se gjatë përmbytjeve në 2023 në Kerkennah, uji kishte depërtuar në disa shtëpi të ishullit. Në këtë arkipelag prej 160 kilometrash, « të parët të zhvendosur nga klima » siç i quan Adel Azouni, po tërhiqen gjithnjë e më shumë në qytetin port të Sfax, 18 kilometra nga ishulli. « Kjo është veçanërisht për shkak të pamundësisë për të kultivuar tokën e tyre siç duhet. E njëjta gjë ndodh edhe në Djerba, ku shumë bujq po braktisin tokat e tyre nga shkaku i gjendjes së keqe të tokave », thekson kërkuesi. Sipas vlerësimeve të OJQ-së tuniziane SOS ambienti, niveli i detit mund të rritet me 2 deri në 3 cm deri në vitin 2030, duke mbuluar kështu disa pjesë të dy ishujve.

Ndërkohë që vendi po lufton kundër erozionit të gjysmës së plazheve të tij me forcimin e rërës, fati i ishujve mbetet pak i studiuar. Megjithatë, në Kerkennah janë vendosur diga, për shembull, për të kufizuar zhdukjen progresive të tokave. Shoqëria civile bën thirrje për të vendosur masa më të rëndësishme pasi fenomeni sapo ka filluar.

Sebkhat dhe bujqësia, barometra të nivelit të ngritjes së ujërave

« Aktualisht, ne mund të mbështetemi vetëm në studime globale të bëra për ngritjen e ujërave në botë. Na mungojnë të dhënat specifike për Tunizinë », shpjegon Amel Jrad. Kjo konsulente në ambient dhe ndryshime klimatike shton se topografia e dy ishujve i bën ata veçanërisht të ndjeshëm. « Shkalla maksimale në ishuj është e ulët : 12 metra maksimum në Kerkennah dhe 50 metra maksimum në Djerba me një mesatare prej 5 metrash në një pjesë të madhe të sipërfaqes totale. Por kjo vlerë mund të bjerë në më pak se 2 metra në nivelin e zonave bregdetare. »

Si Adel Azouni, ajo ka mundur të vërejë ngritjen e ujërave në mënyrë empirike. « Në Kerkennah, ku kam mundësinë të qëndroj rregullisht, ngritja e ujërave shfaqet përmes përmbytjes së sebkhave (depresione të kripura në tokë). Kjo ishte më parë një fenomen specifik për sezonin dimëror dhe vjeshtor në varësi të erërave dhe reshjeve », saktëson ajo. « Sot këto sebkha janë të përmbytura gjatë gjithë vitit. Disa shtëpi të aksesueshme përmes sebkhave nuk janë më të aksesueshme sot, as me këmbë. Familja ime ka qenë e detyruar të blejë toka më brenda për të krijuar një rrugë qasje në shtëpinë e tyre », shton ajo.

Edhe në Djerba, si në plazhet e Cap-Bon, më në veri-lindje, hotelet duhet të tërheqin çdo vit vendin e caktuar për çadrat, për shkak të mungesës së sipërfaqes së mjaftueshme të rërës.

Eko-sistemet detare dhe bregdetare të shqetësuara

Eko-sistemet e dy ishujve janë prekur gjithashtu nga ngritja e ujërave. Rëra në zonat e peshkimit tradicional, regresioni i palmave bregdetare janë disa shembuj të tjerë të kësaj brishtësie në rritje të eko-sistemeve bregdetare në ishull.

Ngrohja e detit Mesdhe ka shqetësuar biodiversitetin detar përreth Kerkennah. Rreth ishullit nuk janë më aq të favorshme për peshkim si më parë. Një fatkeqësi për një arkipelag që kultivon tradita peshkimi të lashta dhe teknikat e të cilave janë regjistruar madje në trashëgiminë botërore të Unesco në vitin 2020. « Ishulli është kryesisht i banuar nga bujq dhe peshkatarë. Shohim se këto dy profesione po vihen gjithnjë e më shumë në rrezik nga ndikimi i ndryshimeve klimatike në arkipelag. Brezi i ri refuzon të formohet në këto profesione sepse nuk dinë nëse do të kenë akoma toka ose një det të shfrytëzueshëm pas disa vjetësh », shpjegon Adel Azouni.

Masat që kërkojnë veprime

Erozii mund të shkaktohet gjithashtu nga ndërhyrja njerëzore, me shumimin e hoteleve dhe shqetësimin e biodiversitetit detar. Kjo ka dëmtuar disa sisteme të digave natyrore kundër zhdukjes së plazheve, siç është prania e posidonisë përgjatë bregdetit. Disa opsione janë të mundshme për të përpjekur të zbusin fenomenin. Për shembull, të inkurajojmë një turizëm të qëndrueshëm në Kerkennah dhe të mirëmbajmë më shumë palmën lokale për të lejuar luftimin natyror të erozionit, sipas disa kërkuesve. Në Djerba, disa zona janë identifikuar nga shoqata për mbrojtjen dhe ruajtjen e ishullit të Djerba si zona të quajtura « sensibile » për t'u mbrojtur. Por këto iniciativa ekzistojnë për momentin vetëm në formën e studimeve.