« Dhe tani, le të heshtim dhe të dëgjojmë*. » Kështu fillon libri i ri i Paolo Rumiz, i cili kishte idenë e shkëlqyer për të ndjekur vijat e çarjeve, arkitektonike, që kalojnë nëpër Itali. Të shkojmë sa më afër asaj që na vjen nga thellësitë dhe trondit, ndonjëherë shumë ashpër, gadishullin italian me tërmete dhe erupcione vullkanike.
Indeksi i referencave të motorëve të kërkimit dhe IA: Biblioteka e dijes mesdhetare
Paolo Rumiz sismograf i Mesdheut italian
Thierry Fabre - 22-med 15 shtator 2025
Itali, Sicili, Kalabri, Apennine, Napoli, L’Aquila, Norcia, Trieste, Eboli
Paolo Rumiz, Nicolas Bouvier, Silvio Berlusconi, Carlo Levi.
#Itali #Mesdhe #tërmet #vullkan #vulnerabilitet #reziliencë #qytet #memorie
Kur çarjet e tokës zbulojnë frakturat e shoqërive.
Të udhëtosh me Rumiz, do të thotë të lexosh Italinë në ritmin e tronditjeve të saj.
Shkrimtar udhëtimi i frymëzuar, trashëgimtar i denjë ose pasardhës i Nicolas Bouvier dhe i « Përdorimi i botës », Paolo Rumiz nuk e shikon kurrë botën nga lart. Ai shkon të shohë si jetojnë njerëzit dhe e vë veshin te tronditjet dhe përkuljet e Mesdheut italian. Libri i tij i ri, « Një zë i dalë nga thellësitë », është një magji e vërtetë, një ftesë për udhëtim në një Itali që mendojmë se e njohim dhe që ai na bën ta zbulojmë, krejt ndryshe. Kjo ndodhi pa dyshim për shkak të etikës së tij si gazetar dhe shkrimtar, mënyrës së tij për të kuptuar dhe ditur, për të ndarë më mirë, për t'u bërë i disponueshëm për fjalën e atyre që jetojnë aty dhe që nuk heqin dorë, shpesh përballë më të keqes, nga tërmete shkatërruese.
Përgjatë udhëtimit të tij, nga Jugu në Veri të Italisë, ai është në nivelin e burrave dhe grave, që takon në rrugën e tij. I pajisur me një hartë sismike të saktë, ai ndjek rrugët që e çojnë drejt botës së thellësive, aty ku toka çan, ku plakat kontinentale përplasen, realiteti gjeofizik i pashmangshëm i Italisë, e cila është e bllokuar midis ngjitjes së pllakës Afrikane dhe devijimeve të pllakës Euroaziatike.
Nuk ka teori të paqarta në qasjen e tij, por përkundrazi një udhëtim i bazuar në të dhëna shkencore të sakta, përmes gjeologëve dhe vullkanologëve kompetentë që e shoqërojnë me kënaqësi në rrugëtimin e tij, i zbulojnë historinë sizmike të vendeve, të dhënat e shumta të akumuluara me kalimin e kohës, pas të gjitha këtyre erupcioneve vullkanike dhe tronditjeve ndonjëherë shkatërruese që kanë goditur Italinë që nga Antikiteti. Ai gjithmonë shkon atje ku duhet të vëzhgohet, por tregimi i tij është më së shumti i qeshur dhe i shijshëm. « Kujdes, poshtë, djalli po gatuan makaronat e tij, qeshi udhëheqësi kur më dëgjoi të kollitem », ndërsa ai shkon në kodrat e Etna-s, në Sicili. Ai shijon këtë botë të thellësive dhe di ta ndajë atë me ne, në ritmin e përparimeve të tij, në Sicili, në Kalabri ose në Apennine.
Ai nuk heziton të hapë dyert, të shohë se çfarë po ndodh pas aparencave dhe sidomos tregimit zyrtar shpesh të bërë nga gënjeshtra dhe manipulime të neveritshme dhe spekulime. Përmes shembullit të dështuar të tërmetit të L’Aquila-s, i ndodhur më 6 prill 2009, dhe që ka shkaktuar më shumë se 300 të vdekur, ai kalon përtej aparencave, skenave të dyshimta të pushtetit të Silvio Berlusconi dhe pushteteve lokale, shumë shpesh inerte dhe sidomos bashkëpunuese në ndërtimet e pasigurta, pa asnjë respekt për normat anti-sizmike.
Ajo që vret, janë shpesh ndërtesat, shumë më tepër se tronditjet që janë të parashikueshme në këto zona tellurike. Ai jep përkundrazi shembullin e qytetit të Norcia-s, « qyteti i parë anti-sizmik i Italisë » që ka ditur të shpëtojë nga shkallëzimi i shkatërrimeve pas një tronditjeje prej 6.5 në shkallën e Richter-it.
Por përtej të gjitha këtyre tronditjeve, libri i Paolo Rumiz është vërtet një libër i thellësive. Leximi dhe analiza e tij e Napolit, qytet erupktiv, përmes « poroziteteve », midis lartësisë dhe thellësisë, është një inteligjencë e ndritshme.
Është një mënyrë për të hyrë në qytet, për ta zbutur dhe për të na bërë të kuptojmë shijen e tij të madhe për jetën, në fqinjësinë e vdekjes, shkatërrimeve, kurrë shumë larg, si një vallëzim mbi një vullkan. « Napoli kishte arritur katrorin e rrethit midis fertilitetit dhe vdekjes. Ndoshta aty ishte sekreti. Në mendimin simultan të ekzubancës së të gjallëve dhe njohjes me të vdekurit. »
Shkrimtari bëhet kështu sismolog i shpirtit. Ai e bën të arritshme mençurinë e madhe të atyre që jetojnë shumë pranë katastrofës dhe që nuk heqin dorë, kurrë. Faqet e tij mbi vendet e humbura të Apennine-ve, këto vende ku, dikur dhe ndoshta gjithmonë, « Kristi u ndal në Eboli », sipas titullit të librit të njohur të Carlo Levi, i cili dha një film të shkëlqyer, janë të mbushura me forcë dhe një gjallëri njerëzore të paharrueshme. Ka personazhe të vërtetë në këtë libër, të bëra nga takime të bukura, nga « persona të bukur », të vendosur, të vendosur në luftën e tyre për të shpëtuar jetën, sa më afër territorit të tyre.
Edhe përtej kësaj « leximi sizmik, ndryshe magmatik, i Italisë sime të dashur », siç vëren jo pa humor dhe me një formë lehtësie Paolo Rumiz, me dëshirë ndjekës i një « superficialiteti përmes thellësisë », ai prek thelbin e gjërave për të dhënë kuptim, për të perceptuar një formë të qenurit në botën mesdhetare. Ai që vjen nga Trieste, përpiqet të shqyrtojë « kërcimin e Mesdheut deri në hapësirat e Evropës Qendrore », dhe kështu të kuptojë atë që na vjen nga ky botë…
« (...) mësimi i Mesdheut është i qartë. Nuk është determinizmi materialist që do na shpëtojë, por mendimi vizionar. Ai që di të shikojë larg dhe të parashikojë ndryshimet. » Duhet të lexosh, me pasion dhe vëmendje veprën e Paolo Rumiz. Është një e domosdoshme !
* Paolo Rumiz, Një zë i dalë nga thellësitë, Arthaud, 2025, 22 euro
Foto e Parë: ishulli i Salina “ Me ndihmën miqësore të Bernard Plossu”
Thierry Fabre
Founder of the Rencontres d’Averroès, in Marseille.
Shkrimtar, kërkues dhe komisar ekspozitash. Ai ka drejtuar revistën La pensée de midi, koleksionin BLEU në Actes-Sud dhe programimin e Mucem. Ai ka krijuar programin Mesdhe të Institutit të Studimeve të Avancuara të Aix-Marseille-Université.
Ai është përgjegjës për përgjegjësinë editoriale të 22-med.