Industria e modës është një nga ndotësit më të mëdhenj në botë, sipas OKB-së. Projekti revolucionar FISHSkin propozon një alternativë të qëndrueshme dhe miqësore ndaj mjedisit: përdorimi i lëkurës së peshkut për të prodhuar çanta dhe aksesorë modë.
Ori Topaz, krijuese specializuar në artizanatin e lëkurës dhe kërkuese në CIRTex (Qendra izraelite David & Barbara Blumenthal për inovacion dhe kërkim) mori pjesë në projektin FISHSkin, i financuar nga BE dhe koordinuar nga CIRTex. Lancuar në 2020, FISHSkin është një konsorcium kërkimi që përfshin organizata nga gjashtë vende të ndryshme (Japoni, Izrael, Angli, Itali, Islandë dhe Zvicër). Ky është një përpjekje bashkëpunuese mes dhjetë organizatave që angazhohen për të promovuar këtë projekt të ekonomisë qëndrueshme dhe qarkulluese. Konsorciumi është formuar dhe mbështetur nga programi Horizon 2020 RISE (Exchange Research Innovation Staff). Qëllimi është të transformojë nënproduktet detare të panevojshme dhe kështu të zhvillojë lëkurën e peshkut si një burim të ri të parësor.
Përmes kësaj nisme, Ori dhe ekipi i tij nga Shenkar College u bashkuan me Dr. Ira Farber, drejtuesi i grupit kimik në Kornit Digital Ltd (startup e specializuar në printimin e tekstilit), dhe tashmë kanë mundur të krijojnë dy çanta. Lëkura e peshkut është në fakt më e qëndrueshme sesa ajo e lopës dhe transformimi i saj nuk lë një ndikim të njëjtë karboni si ai i kafshëve. Ato janë avantazhe të mëdha kur e dimë se tekstili renditet ndër më të ndoturat në botë, pas naftës dhe gazit, me 1,2 miliard ton emetime gazash me efekt serë në vit.
"Ne kemi prezantuar këtë hulumtim inovativ në BE duke sjellë secili aftësitë tona; unë tregova se si të prodhoj një artefakt nga lëkura e peshkut. Gjatë gjithë karrierës sime, kam fituar shumë përvojë në fushën e shtypjes së tekstilit, e cila është themelore për realizimin e çantave. Vetëm kundërshtari i këtij materiali të ri është se vjen te ne në copa të vogla dhe është e vështirë t'i bashkëpunojmë, por është një sfidë që e kemi përballuar me sukses", deklaron Ori Topaz.
"Për të vlerësuar rëndësinë e projektit, BE-ja mat ndikimin dhe mënyrën se si mund të përshtatet më pas në shkallë kombëtare dhe pastaj ndërkombëtare. Kështu që ishte një sfidë shumë e mirë për ne të tregonim se edhe pse ka kufizime të lidhura me montimin e lëkurave të peshkut, kjo zgjidhje është e qëndrueshme dhe mund të komercializohet lehtësisht", vijon Ori.
Transformimi i mbeturinave në aksesore mode
FISHSkin tregon se është e mundur të eksplorohet një mënyrë e re e krijimit që nuk ndot planetin. Lëkura e peshkut zakonisht hidhet në det, duke shkaktuar miliona tonë mbeturinash që kërcënojnë ekosistemet natyrore. "Riciklimi i një mbetjeje që është e destinuar të zhduket në një objekt është sipas mendimit tim mënyra më e mirë për të ndihmuar mjedisin tonë dhe është e rëndësishme që popullsia të kuptojë këtë", thotë Ori.
Dy xhepa që janë realizuar me FISHSkin janë prototipet. Njëri është një xhep kovë që është bërë nga gjashtë lëkura salmoni ndërsa i dyti është një xhep klasik që është projektuar me dhjetë lëkura. “Gjatë gjithë kohës së kërkimit, unë e kam këtë idenë se jam pronar i një dyqani që sapo ka hapur për të imagjinuar konceptin që do të tërheqte klientelën më të gjerë”, tregon Ori Topaz.
Në lidhje me lëndën fillestare, krijuesja tregon se "kjo lesh mund të prodhohet nga lëkura e çdo lloj peshku, por ne kemi kufizuar veten te peshkimi i ardhur nga akvakultura". Lëkurat e salmonit që janë përdorur në projekt janë marrë nga Nordic Fish Leather, një tannery e qëndrueshme në Islandë. Salmoni është peshku i dytë më i konsumuar në botë pas thonit, sipas Organizatës së Kombeve të Bashkuara për Ushqimin dhe Bujqësinë (FAO).
Mundësi të reja më të mira
Prodhimi i lëkurës së peshkut ka avantazhe të konsiderueshme, në aspektin e teknikave, por edhe të procesit të depërtimit që është shumë i shkurtër. Mund të fitohet një lëkurë në rreth tre javë, krahasuar me tre muajt për lëkurën e kafshëve. Pas depërtimit, lëkura kthehet në një krëks, e cila më pas ngjyhet ose dekorohet me motive.
"Ne kemi arritur të bindim se moda ka një të ardhme shumë premtuese në terma të mundësive. Nuk është më çështje e punësuarit me materiale konvencionale, por e eksplorimit të mbështetjeve të reja cilësore, që ruajnë natyrën," siguron gruaja e re.
Ajo zbulon se ka marrë reagime shumë miqësore dhe disa fashionistas tashmë duan të blejnë qantë e saj. Megjithatë, ata do të duhet të presin, FISHSkin është para së gjithash një projekt kërkimi dhe do të duhet të presim që një kompani tregtare të marrë fakën. E mira është se çmimi i lëkurës së peshkut është pothuajse i barabartë me lëkurën e derrit. "Ky projekt fascinant është shumë frymëzues për krijuesit dhe jam e bindur se industrija e modës do ta integrojë atë në mënyrë të qëndrueshme brenda disa viteve" , shpreson Ori Topaz.
