COP29: η επείγουσα ανάγκη για μια οικολογική μετάβαση των κτιρίων

Επανεξέταση των κατασκευών #1

Ο ειδικός απεσταλμένος μας στην COP29 επιστρέφει για το 22-med για να περιγράψει τα κύρια σημεία των συζητήσεων που διεξήχθησαν γύρω από τη Μεσόγειο. Καθ' όλη τη διάρκεια του Δεκεμβρίου, αναλύονται οι κύριες προκλήσεις και τα βασικά αποτελέσματα της 29ης Συνόδου Κορυφής του ΟΗΕ για το κλίμα, μέσα από τρεις θεματικές: βιοποικιλότητα, μετάβαση στα κτίρια και απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα.

Η μάχη κατά της κλιματικής αλλαγής εντείνεται. Οι συζητήσεις της COP29 στο Μπακού έστρεψαν την προσοχή σε έναν τομέα που συχνά παραβλέπεται: αυτόν των κτιρίων. Υπεύθυνος για σχεδόν το 40% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αυτός ο τομέας είναι ταυτόχρονα μια κολοσσιαία πρόκληση και μια μοναδική ευκαιρία για να χτίσουμε ένα βιώσιμο μέλλον. Ενώ η αστικοποίηση προχωρά με ιλιγγιώδη ρυθμό, η οικολογική μετάβαση των κτιρίων φαίνεται να είναι επιτακτική ανάγκη. Πρέπει επειγόντως να συνδυαστεί η αστική ανάπτυξη με την κλιματική ανθεκτικότητα.

Ένας τομέας που πρέπει να μεταμορφωθεί επειγόντως

Με επιπλέον 2,4 δισεκατομμύρια κατοίκους πόλεων να αναμένονται μέσα στα επόμενα είκοσι χρόνια, οι πόλεις αντιμετωπίζουν έναν πραγματικό γρίφο που πρέπει να λύσουν: Αυτό γίνεται ακόμη πιο περίπλοκο, καθώς σήμερα ευθύνονται για το 37% των εκπομπών που σχετίζονται με την ενέργεια και τις βιομηχανικές διαδικασίες, ενώ είναι ιδιαίτερα ευάλωτες στις επιπτώσεις της θέρμανσης. Ωστόσο, ένα αξιοσημείωτο γεγονός αναδύεται: τα μισά από τα κτίρια που θα υπάρχουν το 2050 δεν έχουν ακόμη κατασκευαστεί. Αυτό το στατιστικό στοιχείο αναδεικνύει μια κρίσιμη ευκαιρία: η ενσωμάτωση βιώσιμων πρακτικών σήμερα θα μπορούσε να μετατρέψει τον τομέα σε μοχλό ουδετερότητας ως προς τον άνθρακα.

Προς βιώσιμες πόλεις: συμφιλίωση του ανθρώπου με τη φύση

Εμπνευσμένη από ευρωπαϊκές πρωτοβουλίες, η ιδέα των βιώσιμων πόλεων προτείνει μια αναδιάρθρωση των αστικών χώρων· εκεί, ο άνθρωπος συνυπάρχει αρμονικά με τη φύση. Αυτές οι οικολογικές πόλεις στηρίζονται κυρίως σε βιολογικά υλικά όπως το ξύλο, το οποίο απορροφά το διοξείδιο του άνθρακα αντί να το εκλύει, σε αντίθεση με το σκυρόδεμα και το χάλυβα. Ωστόσο, αυτή η μετάβαση επιβάλλει προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένης της βιώσιμης δασοκομίας για την αποφυγή της μαζικής αποδάσωσης.

Παράλληλα, άλλες λύσεις όπως οι φυτεμένες στέγες, η φυσική μόνωση και τα αστικά δάση συμβάλλουν στη μείωση των νησίδων θερμότητας, στο φιλτράρισμα του αέρα και στην βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Οι συμβατικές πόλεις, με το πανταχού παρόν σκυρόδεμα, μεταμορφώνονται έτσι σε ανθεκτικά αστικά οικοσυστήματα, ικανά να αντιμετωπίσουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Κλιματική χρηματοδότηση: ένα σημείο έντασης

Ωστόσο, η φιλοδοξία των βιώσιμων πόλεων δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς σημαντική χρηματοδότηση. Στο Μπακού, οι συζητήσεις εντάθηκαν γύρω από την κινητοποίηση των απαραίτητων πόρων. Καθώς διακυβεύονται τρισεκατομμύρια δολάρια, οι διαφωνίες παραμένουν σχετικά με την προέλευση αυτών των κεφαλαίων, είτε μέσω κυβερνήσεων, πολυμερών τραπεζών ή του ιδιωτικού τομέα. Η Anaclaudia Rossbach, διευθύντρια του ONU-Habitat, τόνισε την επείγουσα ανάγκη για παγκόσμια συνεργασία προκειμένου να συνδυαστούν οι κοινωνικοί, αστικοί και κλιματικοί στόχοι σε μια σταθερή οικονομική βάση.

Μια δίκαιη και συμπεριληπτική μετάβαση

Πέρα από τη χρηματοδότηση, η οικολογική μετάβαση του κτιρίου προσφέρει μια μοναδική ευκαιρία να ενισχυθεί η ισότητα. Ο τομέας της κατασκευής, που αντιπροσωπεύει ήδη το 11 έως 13% του παγκόσμιου ΑΕΠ, είναι μια πηγή πράσινων θέσεων εργασίας. Σύμφωνα με το GlobalABC, κάθε εκατομμύριο δολάρια που επενδύονται σε ανακαινίσεις ή αποτελεσματικές κατασκευές δημιουργούν 9 έως 30 θέσεις εργασίας. Επενδύοντας σε βιώσιμα κτίρια, δεν μειώνουμε μόνο τις εκπομπές, αλλά δημιουργούμε και οικονομικές και κοινωνικές ευκαιρίες σε μεγάλη κλίμακα.

Χτίζοντας σήμερα, για αύριο

Για να ευθυγραμμιστούν η αστικοποίηση και η ουδετερότητα άνθρακα, απαιτούνται αρκετές συγκεκριμένες ενέργειες:

1. Υιοθέτηση υποχρεωτικών ενεργειακών κωδικών για όλα τα κτίρια, νέα και υπάρχοντα.

2. Επιτάχυνση των επενδύσεων στην ενεργειακή απόδοση, ξεκινώντας από τα δημόσια κτίρια.

3. Αξιοποίηση των τοπικών και βιώσιμων τεχνικών, προσαρμοσμένων στις κλιματικές ιδιαιτερότητες κάθε περιοχής.

Η COP29 σηματοδοτεί μια στροφή για τον τομέα των κτιρίων, ο οποίος πρέπει να εξελιχθεί από ένα βαρύ φορτίο εκπομπών σε έναν κύριο μοχλό της οικολογικής μετάβασης. Τα εργαλεία υπάρχουν: απομένει να ενωθεί η πολιτική βούληση και οι χρηματοδοτήσεις για να μετατραπεί αυτό το όραμα σε πραγματικότητα.