Στο νότο και στο βορρά της Μεσογείου, η τεχνητή νοημοσύνη βγαίνει από τα εργαστήρια για να ποτίσει τα χωράφια, τις κουζίνες και τις αίθουσες διδασκαλίας. Σε ένα πλαίσιο κλιματικών, οικονομικών και κοινωνικών εντάσεων, ισραηλινά, κυπριακά και ιταλικά έργα την καθιστούν ένα συγκεκριμένο εργαλείο ανθεκτικότητας. Αλλά αυτή η σιωπηλή επανάσταση θέτει επίσης ένα ερώτημα: ποιος θα επωφεληθεί πραγματικά;
Αυτό το άρθρο είναι μία σύνοψη 3 άρθρων, δημοσιευμένων στο 22-med, αφιερωμένων στην άνοδο της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας, που μπορείτε να βρείτε σε 11 γλώσσες που χρησιμοποιούνται στην ιστοσελίδα.
Ένα λογισμικό αιχμής για να διασφαλίσει την παγκόσμια ασφάλεια τροφίμων : Caroline Haïat - Ισραήλ
Μπορεί ο AInsteinJunior να αλλάξει το παγκόσμιο εκπαιδευτικό σύστημα;: Andri Kounnou - Κύπρος
Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να μειώσει τη σπατάλη τροφίμων;: Jessica Perra - Ιταλία
Χωρίς θόρυβο ή συνθήματα, η τεχνητή νοημοσύνη εγκαθίσταται στις καθημερινές πρακτικές. Εκεί όπου παίζονται οι ισορροπίες του αύριο: να θρέψουμε αυξανόμενους πληθυσμούς, να προετοιμάσουμε τις νέες γενιές, να περιορίσουμε τη σπατάλη. Αυτές οι εμπειρίες, που διεξάγονται και στις δύο όχθες της Μεσογείου, υπενθυμίζουν ότι η τεχνολογία είναι λιγότερο ένας σκοπός και περισσότερο ένα μέσο — και ότι η ανάπτυξή της εξαρτάται εξίσου από πολιτικές επιλογές όσο και από γραμμές κώδικα. Σε έναν χώρο όπου οι γεωπολιτικές εντάσεις διασταυρώνονται με τις οικολογικές επείγουσες ανάγκες, η τεχνητή νοημοσύνη θα μπορούσε να γίνει ένα στρατηγικό εργαλείο όσο και ένα εργαλείο πεδίου.
Να θρέψουμε τον πλανήτη διαφορετικά
Στο Ισραήλ, η start-up Croptimize αντιμετωπίζει μια ζωτική πρόκληση: να διατηρήσει την ασφάλεια τροφίμων σε έναν ασταθή κόσμο. Καρπός είκοσι πέντε ετών έρευνας στο Εβραϊκό Πανεπιστήμιο, το λογισμικό της συνδυάζει γεωργική μοντελοποίηση και γεωχωρικούς αλγόριθμους για να προβλέψει, για δέκα χρόνια, ποιες καλλιέργειες να φυτευτούν και πού.
« Λόγω της κλιματικής αλλαγής, όλη η αλυσίδα παραγωγής τροφίμων επηρεάζεται και υφίσταται συνεχώς αναταραχές, » εξηγεί η Pamela Jramoy, συνιδρύτρια. « Χάρη σε αυτό το λογισμικό, είμαστε πλέον σε θέση να σχεδιάσουμε για δέκα χρόνια απαντήσεις που λαμβάνουν υπόψη την κλιματική αλλαγή. »
Στην περιοχή, όπου η διαθεσιμότητα νερού, η αλμυρότητα των εδαφών και οι κύκλοι ξηρασίας συχνά καθορίζουν τις αποδόσεις, η πρόβλεψη γίνεται πράξη επιβίωσης. Η Croptimize υπόσχεται να βελτιστοποιήσει τις εκτάσεις, αλλά και να εντοπίσει νέες καλλιεργήσιμες περιοχές, συμπεριλαμβανομένων περιοχών που μέχρι τώρα θεωρούνταν περιθωριακές.
Ήδη χρησιμοποιούμενο από μεγάλες αγροδιατροφικές εταιρείες, τράπεζες και ασφαλιστές, το εργαλείο θα μπορούσε, σύμφωνα με τους σχεδιαστές του, να μειώσει την πολιτική αστάθεια που σχετίζεται με την ανασφάλεια τροφίμων. Αλλά η διάδοσή του σε μεγάλη κλίμακα θα εξαρτηθεί από την ικανότητα να δημοκρατιστεί η πρόσβαση σε αυτό. Σε ένα πλαίσιο όπου πολλοί παραγωγοί της Μεσογείου εργάζονται σε μικρές οικογενειακές εκτάσεις, ο κίνδυνος είναι να δούμε αυτές τις καινοτομίες να ωφελούν πρώτα τους καλύτερα κεφαλαιοποιημένους παράγοντες.
Το σχολείο επαναστατεί από τους ρομπότ
Στη Λάρνακα, Κύπρος, ένας καθηγητής έχει μετατρέψει την τάξη του σε εργαστήριο πειραματισμού. Ο AInstein Junior, ο πρώτος διαδραστικός εκπαιδευτικός chatbot που σχεδιάστηκε με τους μαθητές, μαθαίνει ανταλλάσσοντας σε πολλές γλώσσες, προσαρμόζει τα μαθήματά του και ενθαρρύνει τη δημιουργικότητα μέσω της προσέγγισης STEAM (επιστήμες, τεχνολογία, μηχανική, τέχνες, μαθηματικά).
Το έργο έχει επεκταθεί σε δώδεκα ευρωπαϊκά σχολεία, καθένα από τα οποία δημιουργεί το δικό του ρομπότ, ενσωματώνοντας πολιτιστικά και παιδαγωγικά στοιχεία που είναι μοναδικά για την κοινότητά του. Στο Μιλάνο, για παράδειγμα, οι μαθητές έχουν σχεδιάσει ένα ρομπότ που αφηγείται την ιστορία της πόλης τους; στη Μαγιόρκα, έχει προγραμματιστεί να ευαισθητοποιήσει για τη διατήρηση των θαλάσσιων πόρων.
« Η μόνη πραγματική απειλή έγκειται στο γεγονός ότι όλες οι χώρες δεν έχουν τις ίδιες αντιδράσεις, » προειδοποιεί ο Δρ Σάββας Χατζηχριστόφης. Για αυτόν, η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι « η μεγαλύτερη θετική μεταρρύθμιση στην εκπαίδευση » αν φροντίσουμε να εκπαιδεύσουμε τους δασκάλους και να διασφαλίσουμε ισότιμη πρόσβαση.
Γύρω από τη Μεσόγειο, οι διαφορές μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων είναι έντονες. Ενώ αυτές οι πρωτοβουλίες δείχνουν ότι είναι δυνατό να ενσωματωθεί η τεχνητή νοημοσύνη ως μοχλός διαπολιτισμικής συνεργασίας, υπενθυμίζουν επίσης ότι το ψηφιακό χάσμα δεν είναι μόνο θέμα υποδομής: είναι επίσης πολιτιστικό και πολιτικό.
Λιγότερη σπατάλη, περισσότερη επίδραση
Στην Ιταλία, η τεχνητή νοημοσύνη εισέρχεται στην κουζίνα για να καταπολεμήσει μια αόρατη μάστιγα: τη σπατάλη τροφίμων, η οποία έχει αυξηθεί κατά 8% σε ένα χρόνο. Σε μια χώρα όπου η γαστρονομία είναι ένα ταυτοτικό σημάδι, η απόρριψη τροφίμων παραμένει μια σιωπηλή αλλά μαζική πραγματικότητα. Η βρετανική εταιρεία Winnow Solutions έχει σχεδιάσει ένα σύστημα που συνδυάζει ζυγαριά συνδεδεμένη, κάμερα και αλγόριθμους ικανούς να εντοπίζουν κάθε τροφή που απορρίπτεται και να παρέχουν ακριβείς αναφορές στους σεφ.
« Παρέχουμε καθημερινές και εβδομαδιαίες αναφορές στις ομάδες, ώστε να μπορούν να προσαρμόσουν τις αγορές και τις μερίδες τους, » διευκρινίζει η Jess Tausig, διευθύντρια EMEA.
Υιοθετημένο από το 2021 στο Μιλάνο από την Elior Group, η συσκευή έχει μειώσει τα απόβλητα κατά 85% σε εννέα μήνες. Η Costa Croisières, η IKEA ή το Four Seasons το έχουν επίσης ενσωματώσει. Ωστόσο, στην περιοχή της Μεσογείου, όπου η εστίαση βασίζεται συχνά σε οικογενειακές επιχειρήσεις, το αρχικό κόστος παραμένει ένα εμπόδιο.
Στο πλαίσιο των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης του ΟΗΕ, αυτή η τεχνολογία θα μπορούσε να διαδραματίσει έναν κρίσιμο ρόλο στη μείωση της σπατάλης κατά το ήμισυ μέχρι το 2030. Πέρα από την οικονομία πρώτων υλών, θα μπορούσε να περιορίσει τις εκπομπές CO₂ που σχετίζονται με την χαμένη παραγωγή, ένα ζήτημα που γίνεται όλο και πιο στρατηγικό στις κλιματικές διαπραγματεύσεις.
Ένας πυξίδα για τη Μεσόγειο
Αυτές οι τρεις πρωτοβουλίες αποδεικνύουν ότι η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να είναι περισσότερη από μια μόδα: ένα εργαλείο πρόβλεψης, εκπαίδευσης και εγκράτειας. Αποκαλύπτουν επίσης τις απαραίτητες συνθήκες για την επιτυχία της: εκπαίδευση, χρηματοδοτήσεις, ρυθμιστικό πλαίσιο και πολιτική βούληση. Η Μεσόγειος θα μπορούσε να γίνει ένα εργαστήριο λύσεων, ακόμη πιο αποτελεσματικό αν υιοθετούσε μια συλλογική προσέγγιση: να συγκεντρώσει τους πόρους, να δημιουργήσει πλατφόρμες κοινών δεδομένων και να ενσωματώσει την τεχνητή νοημοσύνη σε περιφερειακές στρατηγικές που λαμβάνουν υπόψη τις τοπικές πραγματικότητες.
Χωρίς αυτό, η τεχνητή νοημοσύνη κινδυνεύει να αναπαραγάγει, ή ακόμη και να εντείνει, τις ανισότητες. Η επιλογή είναι λοιπόν σαφής: να την κάνουμε κινητήρα κοινής καινοτομίας ή να αφήσουμε να εγκατασταθεί ένα ψηφιακό χάσμα που θα στερήσει ορισμένες όχθες από τα οφέλη αυτής της σιωπηλής επανάστασης.
Φωτογραφία τίτλου: Ο καθηγητής Αναστασίου μπροστά στους chatbots πριν από την αποστολή τους στα σχολεία @Elpidoforos Αναστασίου