Déjà compliquée pour les villes, la gestion des déchets l’est encore plus pour les îles. Elles sont en effet confrontées à leur accumulation et aux difficultés pour les traiter, logistiques notamment. C’est pourquoi l’ONG Smilo (Small Islands Organisation) les accompagne dans l’adoption de pratiques durables, adaptées à leurs problématiques, et faciles à déployer.
Porquerolles, Tavolara, Zlarin στην Μεσόγειο ; Brownsea στην Μάγχη ; Santa Luzia στον Ατλαντικό ωκεανό… Πίσω από τα ονόματα αυτών των εδαφών, υπάρχουν κοινά σημεία : είναι νησιά, αντιμέτωπα με παρόμοια προβλήματα, κυρίως όσον αφορά στην διαχείριση των απορριμμάτων. Αυτό περιλαμβάνει τόσο την συσσώρευση διαφόρων ειδών απορριμμάτων (οικιακά, πράσινα, υπολείμματα εργασιών, κ.λπ.) όσο και τις ανάγκες που προκύπτουν στη φύση από τους τουρίστες και τους παραθεριστές, ή τα γκρίζα και χρησιμοποιημένα νερά που δεν περνούν από σταθμό επεξεργασίας… Ένας συμπυκνωμένος κατάλογος δυσκολιών που οι διαχειριστές τους προσπαθούν να λύσουν.
Για να το πετύχουν αυτό, η Smilo προτείνει να τους συνοδεύσει. Αυτή η ΜΚΟ δημιουργήθηκε το 2016 με πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής και Διεθνούς Αντιπροσωπείας του Conservatoire du littoral με έναν στόχο: να εφαρμόσει απλές λύσεις προσαρμοσμένες σε κάθε περιοχή.
Bonnes pratiques en France…
Στο γαλλικό νησί Levant, απέναντι από τις ακτές του Var, δόθηκε έμφαση στη διαχείριση των πράσινων απορριμμάτων. Αντί να αποστέλλονται στην ηπειρωτική χώρα, η λύση που προκρίθηκε ήταν η τοπική επεξεργασία τους. Έτσι, με τη βοήθεια της Smilo, εγκαταστάθηκε ένας θρυμματιστής φυτικών υπολειμμάτων, διαθέσιμος τόσο στις υπηρεσίες συντήρησης όσο και στους ιδιώτες. Σε 18 μήνες λειτουργίας, η χρήση του απέτρεψε εκπομπές ισοδύναμες με 18.000 χιλιόμετρα οδήγησης. Επιπλέον, πέρα από τη μείωση του οικολογικού και οικονομικού κόστους της μεταφοράς, η λύση αυτή παρέχει στους κατοίκους κομπόστ για τους πράσινους χώρους τους.
Πιο ανατολικά, στο νησί Saint-Honorat, ανοιχτά του κόλπου των Καννών (Alpes-Maritimes), τα απορρίμματα των τουριστών αποτελούσαν σοβαρό πρόβλημα. Οι κάδοι ξεχείλιζαν, δημιουργώντας εστίες για την εξάπλωση των αρουραίων, ενώ η μεταφορά των απορριμμάτων στην ηπειρωτική χώρα ήταν τόσο δαπανηρή όσο και ρυπογόνα. Έτσι, ελήφθη η απόφαση να καταργηθούν οι δημόσιοι κάδοι. Πλέον, οι τουρίστες αναλαμβάνουν να πάρουν μαζί τους τα απορρίμματά τους. «Αυτή η απόφαση επέτρεψε τη μείωση του όγκου των απορριμμάτων κατά 30%», δηλώνει ο Maxime Prodromides, πρόεδρος της Smilo.
…et ailleurs dans le monde
Τα παραδείγματα δεν περιορίζονται μόνο στα γαλλικά ύδατα. Σήμερα, η Smilo διαχειρίζεται περίπου εξήντα νησιά σε όλο τον κόσμο. Ένα από αυτά είναι το νησί Santa Luzia, στο αρχιπέλαγος του Πράσινου Ακρωτηρίου (βορειοδυτικά της Αφρικής), όπου έχει εγκατασταθεί ένα σύστημα επεξεργασίας οργανικών απορριμμάτων. Εκτός από τη μείωση της ρύπανσης –ιδιαίτερα εκείνης που σχετίζεται με τα κοπρανώδη υλικά–, το σύστημα παρέχει βιοαέριο στους ψαράδες.
Μια ακόμα πρωτοβουλία εφαρμόστηκε στο τουρκικό αρχιπέλαγος των Kerkennah (Τυνησία). Εδώ, η ΜΚΟ κατάφερε να κινητοποιήσει όλους τους εμπλεκόμενους φορείς ώστε να πειραματιστούν με μια λύση συλλογής και ανακύκλωσης των διχτυών ψαρέματος, τα οποία μέχρι τότε παρήγαγαν 600 τόνους πλαστικών απορριμμάτων κάθε χρόνο. «Η δουλειά μας συνέβαλε ώστε τα δίχτυα να ενταχθούν στο σύστημα επιστροφής πλαστικού που έχει ήδη καθιερωθεί στην Τυνησία», εξηγεί ο Sylvain Petit, εκτελεστικός γραμματέας της Smilo. Μια απλή και αποτελεσματική λύση.
Au-delà des déchets
Αν η αρχική ιδέα της Smilo ήταν να αντιγράψει τις ιδέες από νησί σε νησί, η ΜΚΟ έχει πλέον αλλάξει στρατηγική. Διότι όλα τα νησιωτικά εδάφη δεν αντιμετωπίζουν ακριβώς τα ίδια προβλήματα. Και οι προτεραιότητες του ενός δεν είναι απαραίτητα οι ίδιες με αυτές των άλλων. Γι' αυτό, η ομάδα προτιμά λύσεις κατά περίπτωση, εύκολες στην εφαρμογή. Και κυρίως συντονισμένες και συνδυασμένες με τους διάφορους φορείς που δραστηριοποιούνται στον τόπο.
Η Smilo δεν επεμβαίνει μόνο στη διαχείριση των απορριμμάτων των νησιών. « Συχνά είναι ένα από τα πρώτα προβλήματα που εμφανίζεται, λόγω του τουρισμού και των δυσκολιών να ακουστούν από τους πολιτικούς », παρατηρεί ο Maxime Prodromides. « Τους συνοδεύουμε επίσης σε ζητήματα νερού και αποχέτευσης, ενέργειας, βιοποικιλότητας, τοπίων και νησιωτικής κληρονομιάς », αναλύει.
Σε αντάλλαγμα των επενδύσεων που αναπτύσσονται, και όταν οι στόχοι κάθε θεματικής εκπληρώνονται, τα νησιά απονέμονται με την ετικέτα « βιώσιμο νησί ». Για αυτό, κάθε κίνηση μετράει, όσο μικρή κι αν είναι. « Υπάρχουν πάντα μικρές ενέργειες που μπορούν να υλοποιηθούν, ακόμη και μπροστά σε περίπλοκες καταστάσεις. Μερικές φορές ξεκινούμε από πολύ μακριά σε ορισμένα θέματα, αλλά με την επιμονή να απελευθερώσουμε συντονισμένες λύσεις, είναι δυνατόν να αναστρέψουμε την κατάσταση », εκτιμά ο Maxime Prodromides. Η Smilo δεν σκοπεύει να σταματήσει εδώ. Ο στόχος της για το μέλλον : να επεκτείνει ακόμη περισσότερο το δίκτυό της. Και με πάνω από 460 000 καταγεγραμμένα μέχρι σήμερα σε όλο τον κόσμο, υπάρχει ακόμη πολύς δρόμος να διανύσουμε.
Φωτογραφίες Κάλυψης: Οι λιμνοθάλασσες στο νησί Porquerolles είναι απαραίτητες για την επαναχρησιμοποίηση των επεξεργασμένων λυμάτων © DR