Περίπου δύο εκατομμύρια Μαροκινοί έχουν εγκαταλείψει τις αγροτικές περιοχές τα τελευταία δέκα χρόνια, σύμφωνα με την Υπηρεσία Ανώτατου Επιτρόπου Σχεδίου (HCP). Για να διορθώσει αυτή την κατάσταση, ο Elmahdi Benabdeljalil ίδρυσε το 2020 την ΜΚΟ Amal Biladi. Σκοπός της οργάνωσης ήταν να εκπαιδεύσει τους νέους και τις γυναίκες των απομονωμένων ή ευάλωτων χωριών στην πράσινη οικοδομική δραστηριότητα, την αγρο-οικολογία και τον οικοτουρισμό μέσω μιας «Αγροτικής Ακαδημίας Αριστείας».
Όλα ξεκινούν από μια διπλή διαπίστωση για τον Elmahdi Benabdeljalil, κοινωνικό ακτιβιστή από την περιοχή του Φες, στο βορειοανατολικό Μαρόκο. Πρώτα απ' όλα, τα χωριά της χώρας αδειάζουν. Μια πρόσφατη σημείωση της HCP (οργανισμός που είναι υπεύθυνος για τις στατιστικές στη χώρα) αποκαλύπτει ότι δύο εκατομμύρια κάτοικοι από αγροτικές περιοχές έχουν εγκαταλείψει την ύπαιθρο την τελευταία δεκαετία. Και η ανεργία, μεταξύ Οκτωβρίου 2023 και Οκτωβρίου 2024, αυξήθηκε από 7 σε 7,4% σε αυτές τις περιοχές. Επιπλέον, κάθε χωριό είναι φορέας πλούτου που επιτρέπει την δική του ανάπτυξη.
Έξοδος από την αβεβαιότητα
Το 2020, αυτός ο κοινωνικός επιχειρηματίας ιδρύει την ΜΚΟ Amal Biladi, την οποία θα μπορούσαμε να μεταφράσουμε κυριολεκτικά ως «η ελπίδα της πατρίδας μου». «Η ιδέα ήταν να ξεφύγουμε από τις εκφράσεις ‘‘το άχρηστο Μαρόκο’’, ‘το ‘ξεχασμένο Μαρόκο’’ που ακούμε συχνά, εξηγεί. Και να έχουμε μια προσέγγιση που θα συνδυάζει τον κοινωνικό τομέα, πολύ σημαντικό για την έξοδο από την αβεβαιότητα, και τον οικονομικό τομέα, για να ξεφύγουμε από την εξάρτηση.» Η Amal Biladi, σε συνεργασία με αρκετούς Μαροκινούς εταίρους, προτείνει λοιπόν να συνοδεύσει την ανάπτυξη των περιοχών μέσω μιας «Αγροτικής Ακαδημίας Αριστείας». Αυτή η ίδρυση λειτουργεί ως επιταχυντής για έργα που προέρχονται από τον αγροτικό κόσμο και αφορούν πέντε τομείς δραστηριότητας: οικοτουρισμός, οικοδομική οικολογία, τοπικά προϊόντα, αγρο-οικολογία και χειροτεχνία. Με την πρόθεση να βοηθήσει τους φορείς των τοπικών οικοσυστημάτων, κυρίως τις γυναίκες και τους νέους, να αναπτύξουν τα εισοδήματά τους.
Η Covid και μετά ένας σεισμός
Το έργο, που είχε σταματήσει λόγω της πανδημίας COVID-19, επανενεργοποιείται το καλοκαίρι του 2023 με μια πειραματική εφαρμογή που προβλέπεται σε τρία χωριά στο βόρειο Μαρόκο, στις επαρχίες Larache, Tanger και Chefchaouen. Ωστόσο, τον Σεπτέμβριο, ο σεισμός πλήττει το νότο της χώρας και πιο συγκεκριμένα τις περιοχές Al Haouz, Taroudant και Chichaoua. Η ομάδα της Amal Biladi αποφασίζει τότε να αναβάλει το έργο του βορρά για να βοηθήσει τους πληγέντες. «Καταφέραμε να λάβουμε επείγουσα βοήθεια από έναν από τους στρατηγικούς μας εταίρους. Από εκεί και πέρα, οργανώσαμε μια επιχείρηση ψυχολογικής υποστήριξης με την Art de vivre, μια διεθνή ΜΚΟ που ειδικεύεται στην εκτόνωση συναισθημάτων μετά από μια καταστροφή. Επίσης λάβαμε εξαιρετικές δωρεές από το εξωτερικό που μπορέσαμε να μεταφέρουμε και να διανείμουμε επί τόπου. Και που ωφελήθηκαν σχεδόν 5000 άτομα.»
Προσαρμογή των προσωρινών καταλυμάτων στις πληγείσες περιοχές
Η Amal Biladi, επί τόπου, ασχολείται επίσης με το ζήτημα της προσωρινής στέγασης για να βρει μια εναλλακτική λύση στις σκηνές ή στα προκατασκευασμένα κτίρια, που είναι κακώς μονωμένα και δεν είναι κατάλληλα για πολυάριθμες οικογένειες στην περιοχή. «Είχαμε την τύχη να συναντήσουμε τον Elie Mouyal, έναν αρχιτέκτονα που επανέφερε στη μόδα την αρχαία έννοια της nouala, μιας προσωρινής, οικολογικής κατοικίας, χτισμένης με τοπικά και φθηνά υλικά». Σήμερα, σχεδόν πενήντα κατοικίες αυτού του τύπου έχουν κατασκευαστεί σε δύο χωριά των περιοχών που επλήγησαν, επιτρέποντας τη φιλοξενία 250 ατόμων. «Μια σταγόνα στον ωκεανό σε σχέση με τον συνολικό αντίκτυπο, αλλά παραμένει κάτι σημαντικό.» Ο πρόεδρος της Amal Biladi ελπίζει τώρα να διπλασιάσει τον αριθμό των noualas σε αυτές τις περιοχές.
Πάντα επί τόπου, η ΜΚΟ εργάζεται επίσης για την κατασκευή ενός κοινοτικού κέντρου για παιδιά και εφήβους. Αλλά και για να διευκολύνει την πρόσβαση σε πόσιμο νερό σε τρία δημοτικά σχολεία και δύο χωριά. Και δεν είναι μόνο αυτό: ο Elmahdi Benabdeljalil σκοπεύει να συγκεντρώσει τρία εκατομμύρια dirhams (περίπου 285.000€), για να φέρει από τις Ηνωμένες Πολιτείες μια ιατρική καραβάνια για τις περιοχές που έχουν πληγεί από τον σεισμό. Για να δημιουργήσει ένα νοσοκομείο επί τόπου, όπου θα μπορούσαν να εργαστούν οι τοπικοί γιατροί.
Τόσες πολλές εμπειρίες στο νότο που επηρεάζουν το βορρά του Μαρόκου, που βρίσκεται πάντα σε ανάπτυξη. «Μας έχουν επιτρέψει να εδραιώσουμε μια πραγματική αξιοπιστία σε θεσμικό επίπεδο», εκτιμά ο κοινωνικός ακτιβιστής. Αυτή τη στιγμή βρίσκεται σε περιοδεία στην περιοχή του Tanger προκειμένου να συναντήσει τις αρχές καθώς και νέους εταίρους. «Η πρώτη μας δράση είναι προγραμματισμένη για τις επόμενες εβδομάδες: μια εκπαίδευση στην οικοδομική οικολογία, που θα επιτρέψει την έκδοση πιστοποιητικών για τους τεχνίτες σε αυτόν τον τομέα.» Επόμενος στόχος είναι να δημιουργηθεί ένας πρώτος ξενώνας, του οποίου η λειτουργία θα εντάσσεται στις αξίες του οικοτουρισμού και της αγρο-οικολογίας της Αγροτικής Ακαδημίας Αριστείας. Ένα μοντέλο, το οποίο ελπίζει ο Elmadhi Benabdeljalil ότι θα υιοθετηθεί και από άλλες περιοχές, για να επιτρέψει τη δυναμική και την επιχειρηματικότητα στις αγροτικές περιοχές του Μαρόκου, αλλά και, γιατί όχι, αλλού στην Αφρική.
Αυτό το άρθρο εντάσσεται σε μια τριλογία σχετικά με το θέμα της αγροτικής ερήμωσης. Μπορείτε να τα βρείτε ΕΔΩ
Οι μαθητές, αντίδοτο στην αγροτική ερήμωση
Όταν η πολιτική αποταμίευσης σώζει φάρμες
Φωτογραφία Κάλυψης: Κατασκευή μιας Nouala σε ένα από τα δύο χωριά (Aït Bourd, στην κοινότητα του Amizmiz, και Igherman, στην κοινότητα του Assif Elmal) ©Amal Biladi