Σύμφωνα με τα δεδομένα της απογραφής του 2023, περίπου το 6,5% των Αλβανών άνω των 5 ετών έχουν αναπηρίες ή περιορισμένες ικανότητες. Αυτός ο πληθυσμός αντιμετωπίζει πολλαπλά εμπόδια, συμπεριλαμβανομένου του ανεπαρκούς αριθμού ευκαιριών στην αγορά εργασίας και της κοινωνικής στιγματοποίησης
Ο αριθμός των ατόμων με αναπηρία που αναζητούν εργασία αυξήθηκε σημαντικά στην Αλβανία, από 237 σε 720 μόνο για το έτος 2023. Αυτά τα στοιχεία αποδεικνύουν την επείγουσα ανάγκη για ευκαιρίες και υποστήριξη από τα θεσμικά όργανα και την κοινωνία. Οι πρόσφατες αλλαγές στο νόμο που εγκρίθηκαν από την κυβέρνηση στις 13 Μαρτίου 2023 και οι πολιτικές υποστήριξης δημιουργούν μια αισιόδοξη ατμόσφαιρα. Το σχέδιο του υπουργείου αφορά την απασχόληση ατόμων με αναπηρία σε δημόσιους και ιδιωτικούς οργανισμούς. Κάθε δήμος, για παράδειγμα, έχει την υποχρέωση να απασχολεί άτομα με περιορισμένες δυνατότητες ανάλογα με τον αριθμό των υπαλλήλων. Οι ιδιωτικές επιχειρήσεις υπόκεινται στον ίδιο κανόνα αναλογικότητας στις προσλήψεις τους.
Αυτή η διαδικασία που ενεργοποιήθηκε τον Ιανουάριο του 2024, ορίζει ότι οι εργοδότες που δεν θα προσλάβουν άτομα με αναπηρία που έχουν τις απαιτούμενες δεξιότητες για τη θέση, θα πρέπει να πληρώσουν το «ταμείο απασχόλησης».
Οι πολιτικές και οι πρωτοβουλίες
Το Υπουργείο Οικονομικών έχει θέσει έναν φιλόδοξο στόχο με την πρόσληψη περίπου 9.000 ατόμων με αναπηρία - 3.600 θέσεις σε δημόσια θεσμικά όργανα και 5.400 στον ιδιωτικό τομέα. Πρόκειται για μια πρωτοβουλία που φαίνεται ότι αποτελεί ένα μεγάλο βήμα προόδου και μια απάντηση στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει αυτή η ομάδα πολιτών.
Στην χώρα υπάρχει μεγάλη ανάγκη εκπαίδευσης και ευαισθητοποίησης σχετικά με τη σημασία της συμπερίληψης ατόμων με αναπηρία. Δυστυχώς, πολλές επιχειρήσεις ακόμα δεν κατανοούν την αξία που μπορούν να φέρουν οι υπάλληλοι με αναπηρία, ειδικά από ανθρώπινη άποψη.
Σε υποστήριξη, οργανισμοί όπως ο Σύλλογος Τετραπληγικών, η Ένωση Ατόμων με Αναπηρία (SHPAK) και το Εθνικό Κέντρο Αποκατάστασης Ατόμων με Αναπηρία, διαδραματίζουν έναν κρίσιμο ρόλο σε αυτήν τη διαδικασία. Παρέχουν υποστήριξη και βοήθεια στα άτομα που αναζητούν εργασία καθώς και στην ανάπτυξη των επαγγελματικών τους δεξιοτήτων. Αυτή η συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και κοινωνικών φορέων είναι κρίσιμη για τη δημιουργία ισότιμων ευκαιριών.
Τα βήματα της επιτυχίας
Η Εμα εργάζεται σε μια ιταλική εταιρεία, προτιμά να παραμείνει ανώνυμη και μοιράζεται την εμπειρία της: «Αισθάνομαι πολύ καλά, με σέβονται πολύ. Η εταιρεία μου συνεργάστηκε με τον Σύλλογο Τετραπληγικών για να προσλάβει δύο υπαλλήλους, μεταξύ των οποίων κι εγώ. Χάρη σε αυτήν την ευκαιρία, εργάζομαι τώρα ως γραμματέας και ελπίζω ότι περισσότερες εταιρείες θα ακολουθήσουν αυτό το παράδειγμα».
Μια άλλη μαρτυρία είναι αυτή του Kelvi (όνομα που έχει τροποποιηθεί), ο οποίος τοποθετήθηκε σε μια θέση στην Τοπική Υπηρεσία Υγείας της Fier. "Ανέφερα ότι αντιμετωπίζω προβλήματα υγείας και υπέβαλα τα απαραίτητα έγγραφα. Το βιογραφικό μου βρέθηκε στην κορυφή της λίστας για εξέταση και ενημερώθηκα ότι ήμουν στην πρώτη θέση της λίστας υποψηφίων για την θέση του ειδικού". Και πρόσθεσε: «Το γεγονός ότι είμαι διαφορετικός από τους άλλους δεν με εμπόδισε να προαχθώ».
Η Έμα, από την πλευρά της, προσθέτει ένα σημαντικό σχόλιο υπογραμμίζοντας ότι «αν και βρήκα δουλειά, συνέχισα να λαμβάνω το kemp (σύνταξη αναπηρίας)».
Η περιφερειακή διευθύντρια της Περιφερειακής Κοινωνικής Υπηρεσίας, Danile Jakoja, επιβεβαιώνει ότι «σύμφωνα με τον αλβανικό νόμο, οι άνθρωποι με αναπηρία συνεχίζουν να λαμβάνουν την παροχή αναπηρίας ακόμα και μετά την πρόσληψή τους. Αυτός ο μηχανισμός ενθαρρύνει τα άτομα να ενσωματωθούν στην αγορά εργασίας χωρίς φόβο ότι θα χάσουν τη χρηματοδοτική τους υποστήριξη».
Προοπτικές για το μέλλον
Αυτά τα παραδείγματα δείχνουν ότι οι προσπάθειες για την ενσωμάτωση ατόμων με αναπηρία έχουν συγκεκριμένα αποτελέσματα. Ωστόσο, δεν πρέπει να είναι το δέντρο που κρύβει το δάσος. Είναι προφανές ότι κάθε επιτυχία είναι ένα βήμα προς τα εμπρός, ωστόσο, οι προκλήσεις παραμένουν. Είναι απαραίτητο να συνεργαστούν η κυβέρνηση και η κοινωνία για τη δημιουργία ενός πιο φιλόξενου και ευνοϊκού περιβάλλοντος.
Με συνεχή υποστήριξη και δέσμευση όλων των μερών, η Αλβανία έχει το δυναμικό να γίνει ένα παράδειγμα ενσωμάτωσης και σεβασμού των δικαιωμάτων κάθε ατόμου.
