Η Ισπανία, όπως πολλές ευρωπαϊκές και δυτικές χώρες, αντιμετωπίζει δημογραφική παρακμή η οποία εντάθηκε στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα. Σε αυτό προστίθεται η ουσιαστική ερήμωση της υπαίθρου καθώς ολοένα και περισσότερες περιοχές αδειάζουν από τους πληθυσμούς τους. Αυτό το φαινόμενο γνωστό ως «άδεια Ισπανία» επηρεάζει κυρίως τις μικρές πόλεις. Ωστόσο, η χώρα βρήκε μια καινοτόμο ανταπόκριση με πρωτοβουλίες όπως το έργο Arraigo (ρίζες στα ισπανικά) το οποίο υποστηρίζει την εγκατάσταση κατοίκων των πόλεων που αναζητούν την ύπαιθρο σε αγροτικές περιοχές.
Το έργο Arraigo λειτουργεί ως γέφυρα μεταξύ του αγροτικού κόσμου και των ανθρώπων που ζουν σε αστικές περιοχές που θέλουν να αλλάξουν τον τρόπο ζωής τους. Αποστολή του είναι να υποστηρίζει και να συμβουλεύει ιδιώτες, αλλά και επιχειρηματίες που αναζητούν την αλλαγή. Η Arraigo συνεργάζεται επίσης με δήμους και άλλες αγροτικές οντότητες σε αναπτυξιακές στρατηγικές που στοχεύουν στην προσέλκυση νέων κατοίκων και στην προώθηση της τοπικής ευημερίας.
Ο Enrique Collada, ο νεαρός εκτελεστικός διευθυντής, περιγράφει την προέλευση του Arraigo: «Αυτό το έργο γεννήθηκε το 2016 όταν ο ιδρυτής και γενικός διευθυντής, Enrique Martínez, επισκέφτηκε το Hauts de Soria (περιοχή Καστίλλης και Λεόν στα βορειοανατολικά της Ισπανίας – Σημείωση του συντάκτη με τα παιδιά του Έβλεπε μόνο τη θεσμική παραμέληση και την εγκατάλειψη που υπέφεραν αυτά τα χωριά.
Από τότε, η Arraigo έχει συνεργαστεί με σχεδόν 15 επαρχίες (από τις 50 στην Ισπανία). Η βάση δεδομένων τους έχει 17.000 άτομα που ενδιαφέρονται για το έργο και έχουν υποστηρίξει περισσότερες από 600 οικογένειες σε περισσότερα από 300 χωριά.«Το ποσοστό επιτυχίας μας (δηλαδή η συμμόρφωση με τις απαιτήσεις που ορίζονται στις συμβάσεις με τις διοικήσεις με τις οποίες συνεργαζόμαστε) είναι περίπου 90%, εξηγεί ο Enrique Collada. Συνεργάζονται πάντα με τεχνικούς πράκτορες στο έδαφος, με την υποστήριξη των κεντρικών γραφείων στη Μαδρίτη.
Αυτοί οι τεχνικοί, εξοικειωμένοι με την πραγματικότητα των κατοίκων και τις τοποθεσίες όπου αναπτύσσονται, έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν προσωπικές σχέσεις με δημάρχους, κατοίκους και επιχειρήσεις της περιοχής. Είναι σημαντικό οι κυβερνήσεις και οι θεσμοί διαφορετικών επιπέδων να εμπλακούν στην επίλυση του προβλήματος της ερήμωσης του πληθυσμού. Πράγματι, «είναι ολοένα και πιο σαφές ότι η βοήθεια στην ανάπτυξη του αγροτικού κόσμου βοηθά την κοινωνία στο σύνολό της».
Επαναπληθυσμός, προκλήσεις και ευκαιρίες
Ωστόσο, η διαδικασία επιλογής και εγκατάστασης οικογενειών δεν είναι απλή. Σε πολλά χωριά, η έλλειψη υποδομών και βασικών υπηρεσιών καθιστά δύσκολο το να ριζώσει κανείς. Η κύρια πρόκληση είναι η έλλειψη κατοικιών για ενοικίαση σε αυτές τις περιοχές: «Πολλοί άνθρωποι ζουν σε πόλεις και έχουν δεύτερες κατοικίες σε αυτά τα χωριά που χρησιμοποιούνται μόνο το καλοκαίρι, αλλά δεν είναι διαθέσιμα για ενοικίαση», αποδοκιμάζει ο Enrique Collada.
Η διαδικασία επιλογής «αποδείχθηκε αποτελεσματική», αλλά πρέπει να επεκταθεί με την πάροδο του χρόνου για να επιλέξετε τα καλύτερα προφίλ των ατόμων που ενδιαφέρονται πραγματικά. Είναι απαραίτητο οι υποψήφιοι που επιλέχθηκαν να εγκατασταθούν να είναι αφοσιωμένοι και να μην βλέπουν το έργο ως μια προσωρινή εμπειρία.«Οι άνθρωποι δεν πηγαίνουν σε αυτά τα χωριά για να αντιμετωπίσουν προβλήματα. Εργαζόμαστε για να ριζώσουν», λέει ο εκτελεστικός διευθυντής.
Μόλις εγκατασταθούν οι οικογένειες στο χωριό, επωφελούνται από την υποστήριξη των ντόπιων τεχνικών για τη διευκόλυνση της διαδικασίας προσαρμογής τους. Εκτιμούν μια καλύτερη ποιότητα ζωής, μια στενότερη σύνδεση με τη φύση, τη λιγότερη ρύπανση, έναν αργό ρυθμό ζωής και μια πιο ενωμένη κοινότητα.
Νέοι χωριανοί, μια ευτυχισμένη ζωή
Ανάμεσα στις ιστορίες επιτυχίας είναι η ιστορία του José Luis, 32, που αποφάσισε πριν από δυόμισι χρόνια να φύγει από τη Μαδρίτη για να εγκατασταθεί στην Palencia (Castilla y León) με τη γυναίκα και τον γιο του. Το αυξανόμενο κόστος στέγασης στην πρωτεύουσα και τις γειτονικές πόλεις, καθώς και ο έντονος ρυθμός ζωής, ήταν αρκετά για να δικαιολογήσουν αυτή την αλλαγή.
Όταν έφτασε στο χωριό, δούλεψε πρώτα σε ξενοδοχείο-εστιατόριο. Στη συνέχεια παρουσιάστηκε η ευκαιρία να μάθω το επάγγελμα του βοσκού: «Προφανώς δεν είχα εμπειρία με τα πρόβατα, αλλά ο κτηνοτρόφος μου έδωσε μια ευκαιρία και μου έμαθε το επάγγελμα. Και μου αρέσει αυτό!».
Ο Χοσέ Λουίς τονίζει ότι έχει κερδίσει σε ποιότητα ζωής και ανθρώπινες αξίες. Κάτι που θέλει να περάσει στον γιο του: «Από τότε που φτάσαμε πριν από δυόμισι χρόνια, όλοι μας φέρθηκαν πολύ καλά. Η ανθρώπινη ποιότητα των γειτόνων είναι απίστευτη. Υπάρχει μια σειρά από αξίες που έχουν χαθεί στις πόλεις. Το βλέπουμε ξεκάθαρα στον Hugo, τον γιο μου, ο οποίος είναι 5 ετών και μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον που του μαθαίνει να νοιάζεται για τους ανθρώπους και τη φύση».
