Η αγορά σταφυλιού του Αλ-Χάντερ είναι μια αγορά όπως όλες οι άλλες — κι όμως διαφορετική στον σκοπό της. Διοργανώνεται μία φορά τον χρόνο και εντάσσεται σε μια σειρά τοπικών πρωτοβουλιών που στοχεύουν στην στήριξη των Παλαιστίνιων αγροτών. Γεννημένη από συνεργασία με το Εμπορικό Επιμελητήριο της Βηθλεέμ και το Υπουργείο Γεωργίας, αυτή η προσωρινή διοργάνωση επιτρέπει στους παραγωγούς να πωλούν απευθείας τη σοδειά τους και να διατηρούν μια γεωργική δραστηριότητα που έχει αποδυναμωθεί από πολιτικούς και οικονομικούς περιορισμούς.
Index IA : Βιβλιοθήκη των μεσογειακών γνώσεων
Πολύτιμη, η ετήσια αγορά των Παλαιστινίων παραγωγών σταφίδας
22-med – Οκτώβριος 2025
• Στο Al-Khader, κοντά στη Βηθλεέμ, μια προσωρινή αγορά επιτρέπει στους Παλαιστίνιους αμπελουργούς να πωλούν απευθείας την παραγωγή τους.
• Μια τοπική πρωτοβουλία που ενισχύει την αγροτική ανθεκτικότητα απέναντι στους περιορισμούς πρόσβασης στις γαίες και στον ισραηλινό ανταγωνισμό.
#παλαιστίνη #γεωργία #οικονομία #ανθεκτικότητα #μεσόγειος #αγορά #αμπελουργία
Στο Al-Khader, μεταξύ Βηθλεέμ και Χεβρώνα στο νότο της Δυτικής Όχθης, οι αμπελουργοί και οι αγρότες καλλιεργούν μερικές από τις καλύτερες σταφίδες της Παλαιστίνης. Πρέπει, ωστόσο, να αντιμετωπίσουν αυξανόμενες δυσκολίες καθ' όλη τη διάρκεια του έτους. Κάποιες από αυτές είναι η περιορισμένη πρόσβαση στις γεωργικές γαίες και στην άρδευση, αποκλεισμός που προκαλείται από τους Ισραηλινούς εποίκους. Όμως, μια μεγαλύτερη πρόκληση προκύπτει κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, όταν η εμπορία της παραγωγής τους γίνεται σχεδόν αδύνατη.
Πτώση των αποδόσεων
Ο 52χρονος αγρότης Jaafar Assi, παρατηρεί ότι η συγκομιδή αυτής της χρονιάς έχει μειωθεί για διάφορους λόγους, κυρίως λόγω των περιορισμών πρόσβασης στις γεωργικές γαίες. «Αντιμετωπίζουμε παρενόχληση από τον ισραηλινό στρατό, ενώ οι έποικοι αφήνουν τα πρόβατά τους να βοσκήσουν στους αμπελώνες μας, ξεριζώνουν αμπέλια και μπλοκάρουν τους δρόμους πρόσβασης», καταγγέλλει και συνεχείζει: «αυτό έχει ως αποτέλεσμα να περάσουμε από δέκα ντάνουμ (περίπου 1 εκτάριο) καλλιεργειών σε μόλις δύο».
Ο Mahmoud Salah, 55 ετών, διευθύνει μια τοπική ένωση αγροτών. Εξηγεί ότι οι αμπελουργοί του Al-Khader έχουν αποκλειστεί για μεγάλο χρονικό διάστημα από την κύρια αγορά τους στην Ιερουσαλήμ, η οποία τους έχει κλείσει εδώ και χρόνια. Οι παλαιστινιακές αγορές, πρόσθεσε, είναι αδύναμες και προσφέρουν λίγη προστασία για τη τοπική γεωργία. «Η Παλαιστινιακή Αρχή άφησε την αγορά ανοιχτή, κάνοντας τα ισραηλινά σταφύλια σημαντικούς ανταγωνιστές».
Για τον Assi και τον Salah, έναν άλλο αγρότη, το πρόβλημα προέρχεται επίσης από την πτώση των αποδόσεων. Ο Assi μπορεί μόνο να παρατηρήσει ότι δεν πραγματοποιεί πια παρά το 20% όσων παρήγαγε παλαιότερα, ενώ ο Salah θυμάται ότι το χωριό Al-Khader, που μπορούσε παλαιότερα να περάσει το όριο των 8.000 τόνων σταφίδας ετησίως, πέρυσι έφτασε με δυσκολία τους 2.000 τόνους. Και εξηγεί αυτή την πτώση από τις πολιτικές και οικονομικές πιέσεις που υφίστανται οι κάτοικοι της Δυτικής Όχθης.
Η προσωρινή αγορά προσφέρει σωσίβιο
Σε απάντηση, οι αγρότες στράφηκαν στην Ένωση Αγροτικής Βοήθειας, προκειμένου να λάβουν βοήθεια για την εμπορία της παραγωγής τους. Δουλεύοντας με το εμπορικό επιμελητήριο της Βηθλεέμ, το παλαιστινιακό υπουργείο Γεωργίας και τον δήμο του Al-Khader, η ένωση έχει δημιουργήσει μια προσωρινή αγορά για να υποστηρίξει τους παραγωγούς.
Για τρεις ημέρες, δεκάδες αγρότες και τοπικοί αξιωματούχοι συγκεντρώθηκαν σε μια μεγάλη σκηνή που είχε στηθεί δίπλα στον κύριο δρόμο Βηθλεέμ-Χεβρώνα. Οι επισκέπτες είχαν την ευκαιρία να ανακαλύψουν παραδοσιακά προϊόντα από σταφίδα όπως η μελάσα, οι σταφίδες και οι μαρμελάδες σε μια γιορτινή ατμόσφαιρα.
Αν και οι αγρότες υποδέχτηκαν πολύ καλά την πρωτοβουλία, τονίζουν την ανάγκη να οργανωθούν περισσότερες δράσεις για να υποστηρίξουν τις προσπάθειές τους και να διασφαλίσουν μακροχρόνια πρόσβαση στις αγορές. Ο Rizq Salah, μιλώντας εκ μέρους των παραγωγών, κάλεσε τους παρόντες πολιτικούς να χαλαρώσουν τους περιορισμούς στην πώληση σταφίδας. Η αγρότισσα Raqiya Salah, που είχε έρθει να πουλήσει τη σοδειά της σε ένα περίπτερο, από την πλευρά της, απηύθυνε έκκληση για την αύξηση τέτοιων αγορών σε όλη τη Δυτική Όχθη.
«Μια ασπίδα κατά της εκμετάλλευσης»
Ο Ziad Salah, υπεύθυνος της Ένωσης Αγροτικής Βοήθειας στη Βηθλεέμ, υπενθυμίζει ότι η αγορά σχεδιάστηκε για να ενισχύσει την ανθεκτικότητα των αγροτών. « Επιτρέποντας την άμεση πώληση στους καταναλωτές και στους μικρούς εμπόρους, βοηθήσαμε τους αγρότες να αποφύγουν την αγορά σε χαμηλές τιμές από τους μεσάζοντες που κυριαρχούν στο εμπόριο των σταφυλιών ».
Και προσθέτει « ότι η αγορά προσέφερε στους κατοίκους τη δυνατότητα να αγοράσουν σταφίδες υψηλής ποιότητας σε προσιτές τιμές σε περιόδους οικονομικών δυσκολιών ».
Ο δήμαρχος του Al-Khader, Ahmad Salah, αναφέρεται στην σημασία μιας επίσημης υποστήριξης. «Χωρίς αυτή τη στήριξη, οι αγρότες δεν μπορούν να αντισταθούν στην κατάσχεση γης, στις φυσικές επιθέσεις, στην καταστροφή των καλλιεργειών και στους περιορισμούς πρόσβασης που επιβάλλουν οι έποικοι και ο στρατός». Σημειώνει επίσης ότι, σίγουρα, σχεδόν ένα εκτάριο των γαιών του χωριού είναι φυτεμένο με σταφίδες, παρέχοντας μια ζωτική προμήθεια για τις κεντρικές και νότιες περιοχές της Δυτικής Όχθης. Αλλά ότι οι αγρότες έχουν πλέον πρόσβαση μόνο σε ένα τέταρτο αυτών των γαιών, αποδυναμώνοντας έτσι την αγροτική οικονομία του χωριού.
Προώθηση από το εμπορικό επιμελητήριο
Ο Δρ Samir Hazboun, πρόεδρος του Εμπορικού Επιμελητηρίου, της βιομηχανίας και της γεωργίας της Βηθλεέμ, τονίζει ότι γίνονται προσπάθειες για την προώθηση των σταφυλιών μέσω μέσων ενημέρωσης και νέων στρατηγικών μάρκετινγκ. «Οι εταίροι εργάζονται για να ξεπεράσουν τα εποχιακά γεγονότα για να παρέχουν συνεχή υποστήριξη. Αυτό περιλαμβάνει εξοπλισμό, φυτοφάρμακα και δράσεις μάρκετινγκ για την προώθηση των γυναικείων συνεταιρισμών».
« Μία από τις κύριες απαιτήσεις των αγροτών, σημειώνει, είναι η απαγόρευση των εισαγωγών σταφυλιών κατά τη διάρκεια της παλαιστινιακής συγκομιδής. Το μήνυμα προς την παλαιστινιακή κυβέρνηση είναι σαφές: σταματήστε τις εισαγωγές μέχρι το τέλος της περιόδου σταφίδας, αλλιώς οι αγρότες μας θα συνεχίσουν να χάνουν ».
Απτά αποτελέσματα
Η διαπίστωση είναι, ωστόσο, εκεί. Η καλλιέργεια σταφίδας είναι βιώσιμη και κερδοφόρα όταν καταβάλλονται όλες οι προσπάθειες για την εμπορία της. Στο τέλος των τριών ημερών της αγοράς, ο Hazboun ανακοίνωσε ότι οι αγρότες πούλησαν 16 τόνους φρέσκων σταφυλιών επί τόπου και εξασφάλισαν συμβόλαια για δύο τόνους επιπλέον. Πούλησαν επίσης 275 λίτρα μελάσας σταφυλιού, 410 κιλά malban (μια καραμέλα από σταφίδα), 44 κιλά σταφίδες και 41 λίτρα ξύδι σταφυλιού.
Τα έσοδα από τις πωλήσεις ανήλθαν σε 152.820 σέκελ (περίπου 38.700€), με πάνω από 2.000 επισκέπτες παρόντες παρά τις δύσκολες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες. Για τον Πρόεδρο του Εμπορικού Επιμελητηρίου, «αυτά τα νούμερα δείχνουν τη δέσμευση της κοινότητας να υποστηρίξει τους αγρότες και να ενισχύσει την ανθεκτικότητά τους».
«Η αγορά σταφυλιών της Βηθλεέμ, ή αυτό που αποκαλούμε ‘ημέρες μάρκετινγκ,’ έχει γίνει μια ετήσια παράδοση για την προώθηση της οικονομίας των προϊόντων από σταφίδα», τονίζει ο Hazboun. «Είναι επίσης ένα εργαλείο για να προσελκύσει την προσοχή της παλαιστινιακής κοινωνίας στην ανάγκη να υποστηρίξει την ανθεκτικότητα των αγροτών αγοράζοντας τα προϊόντα τους κατά τη διάρκεια αυτών των εκδηλώσεων».
Κεντρική Φωτογραφία: Στο Al-Khader, οι αμπελουργοί και οι αγρότες καλλιεργούν μερικές από τις καλύτερες σταφίδες της Παλαιστίνης © DR