Στην Αλβανία, η πρόσβαση σε ασφαλές πόσιμο νερό παραμένει μια πρόκληση, ειδικά στις αγροτικές περιοχές και στα απομακρυσμένα χωριά. Σύμφωνα με την επίσημη έκθεση της Ρυθμιστικής Αρχής Νερού (ERRU) για το έτος 2023, μόνο το 76,2% του πληθυσμού έχει επωφεληθεί από τακτική παροχή μέσω του δημόσιου δικτύου. Σε πτώση σε σχέση με το προηγούμενο έτος. Οι προκλήσεις όσον αφορά στην υποδομή και τη διαχείριση, είναι ακόμη σημαντικές καθώς τα υπάρχοντα δίκτυα χάνουν πάνω από το 70% του νερού που μεταφέρουν.
Σε πολλές περιοχές η παροχή νερού διαρκεί μόνο μερικές ώρες την ημέρα. Αυτό επηρεάζει άμεσα την υγιεινή, την υγεία, την ποιότητα ζωής των κατοίκων και τη γεωργία.
Ως απάντηση σε αυτή την κατάσταση, μικρές τοπικές και καλά σχεδιασμένες πρωτοβουλίες δείχνουν ότι η αλλαγή είναι δυνατή. Μεταξύ αυτών, τα έργα γεώτρησης πηγαδιών και κατασκευής συστημάτων ύδρευσης που πραγματοποιούνται από Islamic Relief Albania, σε συνεργασία με τις τοπικές αρχές.
Ο Μπεσμίρ Ματάι, εκπρόσωπος της οργάνωσης, εξηγεί ότι αυτό το έργο δεν είναι νέο, αλλά αποτελεί μέρος ενός συνεχούς προγράμματος που ξεκίνησε το 2013“. Από τότε, έχουμε πραγματοποιήσει γεωτρήσεις ατομικών πηγαδιών, καθώς και έργα ύδρευσης που καλύπτουν ολόκληρα χωριά σε περιοχές γύρω από πόλεις όπως η Κορυτσά, η Πέσκυπια, η Σκόδρα και η Λουσνιά σε όλη τη χώρα”, δηλώνει.
“Χρησιμοποιήσαμε τους φυσικούς πόρους, ξεκινώντας συχνά από ελεύθερες πηγές στα βουνά, προκειμένου να εξασφαλίσουμε καθαρό νερό. Κατασκευάσαμε δίκτυα αποχέτευσης και εγκαταστήσαμε δημόσιες βρύσες στα χωριά, εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε νερό για κάθε οικογένεια.”
Μια ορατή επίδραση
Μια περίπτωση που ο Μπεσμίρ αγαπά να αναφέρει είναι αυτή του χωριού Μπουλάτς στη Δίβρη, όπου για δεκαετίες οι κάτοικοι ζούσαν χωρίς πόσιμο νερό. “Τυχαία, κατά τη διάρκεια μιας επιθεώρησης στο βουνό, βρήκαμε μια υγρή περιοχή. Σκάψαμε μια τρύπα και ανακαλύψαμε μια φυσική δεξαμενή υπόγειου νερού. Την τροποποιήσαμε και κατασκευάσαμε μια δεξαμενή χωρητικότητας πάνω από 10.000 λίτρων, συνδέοντάς την με το δίκτυο του χωριού. Πενήντα χρόνια μετά την ανάπτυξη των δικτύων πόσιμου νερού στη χώρα, αυτό το χωριό μπόρεσε επίσης να επωφεληθεί”, δηλώνει με ικανοποίηση.
Στο χωριό Μπελάι στη Δάιτς, όπου οι πηγές είχαν καταστραφεί από τον σεισμό της δεκαετίας του '70, έγιναν και εκεί εργασίες. “Με τη βοήθεια μηχανικών, επανασχεδιάσαμε την εγκατάσταση και χρησιμοποιήσαμε σωλήνες ικανούς να αντέχουν στους σεισμικούς κραδασμούς. Το σύστημα συνδέθηκε με τη βασική δεξαμενή του χωριού και οι οικογένειες έχουν ξανά πόσιμο νερό”, εξηγεί ο Μπεσμίρ Ματάι.
Ένα έργο που αλλάζει ζωές
Ο άλλος τομέας στον οποίο δραστηριοποιείται εδώ και πολλά χρόνια η Islamic Relief Albania αφορά τη βοήθεια στους Αλβανούς ορφανούς. “Αυτή τη στιγμή πάνω από 1200 παιδιά επωφελούνται από τακτική χρηματοδοτική υποστήριξη από το ίδρυμα μέσω των προγραμμάτων μας χορηγίας”, αναφέρει ο Μπεσμίρ Ματάι. Έτσι, είναι φυσικό ότι τα έργα παροχής πόσιμου νερού συναντούν γρήγορα τις ανάγκες τους και αυτές των οικογενειών τους. Τα παιδιά έχουν, στις περισσότερες περιπτώσεις, χάσει τον πατέρα τους, αλλά συμβαίνει επίσης να έχουν χάσει και τους δύο γονείς τους. Ζουν τότε στο σπίτι τους και φροντίζονται από τους παππούδες ή συγγενείς.
“Κατά τις επισκέψεις μας στο πεδίο, θέσαμε ερωτήσεις σχετικά με την υγεία, την εκπαίδευση… Αλλά και για τις συνθήκες διαβίωσης, όπου ένα κύριο πρόβλημα παραμένει η έλλειψη πόσιμου νερού. Πολλά ορφανά ήταν αναγκασμένα να το παίρνουν από άλλους ή έμεναν χωρίς νερό. Ξεκινήσαμε πρώτα με αυτά, αλλά στη συνέχεια συνεργαστήκαμε στενά με τις τοπικές αρχές για να εντοπίσουμε άλλες οικογένειες που χρειάζονται βοήθεια. Ζητήσαμε τις επίσημες λίστες και κάναμε ελέγχους στο πεδίο, διασφαλίζοντας ότι οι πηγές εγκαθίστανται εκεί όπου υπάρχει πραγματική ανάγκη.”
Από αυτή την παρατήρηση γεννήθηκε η ιδέα να γεωτρήσουμε ατομικά πηγάδια, ένα απλό σύστημα που μπορεί να εφαρμοστεί γρήγορα και που επιτρέπει την ταχεία τροφοδότηση αυτών των οικογενειών. “Κατά τις επισκέψεις μας στο πεδίο, αξιολογούμε τις συνθήκες διαβίωσης, τη γη, το βάθος των πηγαδιών και την πραγματική ανάγκη για πόσιμο νερό”, δηλώνει ο εκπρόσωπος της οργάνωσης. Το 2023, η Islamic Relief Albania έχει γεωτρήσει έτσι περίπου είκοσι πηγάδια σε απομακρυσμένες περιοχές της περιφέρειας Τιράνα, παρέχοντας πρόσβαση σε καθαρό νερό σε δεκάδες οικογένειες που έχουν ανάγκη, οι περισσότερες από τις οποίες φιλοξενούν ορφανά. “Η κύρια αίτηση των οικογενειών αφορά την έλλειψη πόσιμου νερού. Φροντίζουμε ώστε κάθε έργο να ανταποκρίνεται σε αυτή την ανάγκη”, προσθέτει.
Αυτές οι επιτυχίες δείχνουν ότι ακόμη και μικρές επενδύσεις, όταν γίνονται με σχέδιο και σε συνεργασία με την κοινότητα, μπορούν να έχουν μεγάλο αντίκτυπο στη ζωή των ανθρώπων. Για τις οικογένειες που έχουν υποφέρει για δεκαετίες από την έλλειψη νερού, είναι όχι μόνο μια βασική ανάγκη που καλύπτεται, αλλά και μια ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.
Κεντρική Φωτογραφία: Θέθ, ένα απομονωμένο χωριό στην περιοχή της Σκόδρας ©Tik Rudari - Pexels