Në vazhdim të ciklit të intervistave rreth misioneve që i vendos Asistenca Publike-Spitalet e Marsejës (APHM) për të reduktuar pabarazitë në shëndet dhe aksesin në kujdesin shëndetësor, duke përfshirë parandalimin, edukimin dhe mbështetje për sëmundjet për të përballuar sfidat mesdhetare, shkëmbim mes një praktikuesi spitalor që përballet çdo ditë me një pyetje tani e rëndësishme për këtë profesion: si të trajtojmë duke kufizuar ndikimin mjedisor të praktikave mjekësore?
Intervistë me Justine Viros, inxhiniere kërkimi në Aix-Marseille Université, përgjegjëse për zhvillimin për shoqatën Neede Méditerranée, me doktorin Benjamin De Sainte Marie, praktikues spitalor në Mjekësi të Brendshme, nënkryetar i grupit të punës mbi ekologjinë në mjedisin spitalor në Asistencën Publike-Spitalet e Marsejës (AP-HM).
Raporti i Oxfam-it i qershorit 2024 ka publikuar një thirrje alarmi duke theksuar një pasojë alarmante të ndryshimeve klimatike: humbja progresive e disa të drejtave esenciale të shëndetit. Në fakt, ndryshimet mjedisore nuk prekin vetëm ekosistemin tonë; ato gjithashtu dobësojnë sistemin tonë shëndetësor.
Doktori Benjamin de Sainte Marie është mjek i brendshëm në spitalin e Timone brenda AP-HM (Marseille). Ky specialitet e ka çuar atë të interesuar për ndërveprimin midis shëndetit njerëzor dhe shëndetit mjedisor.
Shëndeti dhe ndotja: një përgjegjësi e përbashkët
Sot, profesionistët e shëndetit përballen me një realitet paradoksal: duke trajtuar, ata kontribuojnë në ndotje. Në Francë, sektori i shëndetit është përgjegjës për 10% të emetimeve të gazrave me efekt serë. Kjo kontradiktë nxjerr në pah një cikël të keq: duke ndotur, kujdesi shëndetësor amplifikon sëmundjet mjedisore që ata më pas duhet të trajtojnë. Për Benjamin de Sainte Marie, përgjegjësia e aktorëve të shëndetit shkon përtej kujdesit të drejtpërdrejtë: bëhet fjalë gjithashtu për minimizimin e ndikimit të tyre mjedisor.
Publikimet e fundit, veçanërisht në revista të njohura si New England Journal of Medicine dhe The Lancet, theksojnë këtë vetëdijesim. Numrat e OBSH-së janë të tronditshëm: 27% e sëmundjeve aktuale do të ishin të lidhura me shkaktarë mjedisorë të evitueshëm. Përballë kësaj, Doktori de Sainte Marie mbështet një qasje më ekologjike të mjekësisë, e cila mund të pasurojë cilësinë e kujdesit pa e kompromentuar efektivitetin e saj.
Sipas tij, shëndeti ekologjik nuk është një pengesë për trajtimin e pacientëve. Përkundrazi, ai ofron një vizion më të plotë që integron praktikat e parandalimit (higjiena e jetës, ushqimi, lëvizshmëria) në kujdesin shëndetësor. Ai kujton një nga parimet themelore të mjekësisë: « Primum non nocere », që do të thotë « në radhë të parë, mos dëmto ». Në këtë perspektivë, ekologjia e shëndetit mund të bëhet një mjet për të shmangur iatrogjeninë, këto efekte anësore të dëmshme të trajtimeve mjekësore.
Iniciativa konkrete: reduktimi i ndotjes nga medikamentet
Brenda angazhimit të tij në Asistencën Publike – Spitalet e Marsejës (AP-HM), ai është nënkryetar i një grupi pune mbi ekologjinë në mjedisin spitalor që eksploron disa pista për të reduktuar gjurmën ekologjike të kujdesit shëndetësor.
Për shembull, disa medikamente ndotin shumë pa sjellë përfitime reale shtesë për pacientët. Ai jep shembullin e trajtimeve për astmën, pajisjet që përmbajnë gaz (inhalatorët) ndotin deri në 30 herë më shumë se ato në pluhur, ndërsa përshkrimi i tyre është shumë më i përhapur. Për më tepër, administrimi oral duhet të favorizohet sa më shumë që të jetë e mundur, sepse trajtimet intravenoze emetojnë dhjetë herë më shumë karbon dhe gjenerojnë më shumë mbetje.
Ai na flet për punën e Ecovamed, e cila ofron një zgjidhje inovative për të llogaritur gjurmën e karbonit të produkteve të industrive kimike, bioteknologjike dhe farmaceutike për të kuptuar dhe matur më mirë ndikimin ekologjik të këtyre produkteve dhe, kështu, këtu, të medikamenteve. Megjithatë, ky projekt përballet me pengesa: opaciteti i zinxhirëve të prodhimit farmaceutik e komplikon qasjen në të dhënat e nevojshme. Laboratorët farmaceutikë janë ende pak të prirur për të zbuluar këto të dhëna, për më tepër ndodh që ata ndonjëherë të humbasin kontrollin mbi zinxhirin e prodhimit duke kufizuar njohuritë e nevojshme për analizën e ciklit të jetës, por iniciativa janë në proces për të hequr këto barriera. Në vazhdim të kësaj kuptimi të analizës së ciklit të jetës, ne mund të ëndërrojmë në afat të shkurtër për hartimin e udhëzuesve dhe pikëve që do të orientonin mjekët në një përshkrim më ekologjikisht përgjegjës.
Raporti i Oxfam-it dhe ngjarjet e fundit klimatike (përmbytje, reshje të mëdha, temperatura të larta, etj.) tregojnë një realitet gjithnjë e më shqetësues: ndryshimi klimatik ndikon drejtpërdrejt në infrastrukturën shëndetësore. Në Marsejë, përmbytjet e fundit kanë kufizuar kapacitetet e AP-HM për të trajtuar pacientët. Përveç infrastrukturave, sistemi shëndetësor po përjeton gjithashtu pasojat e mungesës së medikamenteve, që është rritur me 1200% në këto dhjetë vitet e fundit. Medikamente të zakonshme si amoksicilina ose paracetamoli janë bërë përkohësisht të paqasshme në vitet e fundit, pjesërisht për shkak të mungesës së burimeve.
« One Health »: drejt një vizioni të integruar të shëndetit njerëzor dhe mjedisor
Doktori de Sainte Marie militon për një vetëdijesim global të bazuar në konceptin e « One Health » ose « Një shëndet i vetëm ». Ky parim bazohet në ndërvarësinë midis shëndetit njerëzor, atij shtazor dhe mjedisor: duke mbrojtur biodiversitetin dhe stabilizuar ekosistemin tonë, ne gjithashtu mbrojmë shëndetin tonë. Kjo qasje ekologjike e mjekësisë synon të adresojë shkaktarët e thellë të shumë problemeve shëndetësore aktuale.
Me qëllim të rritjes së angazhimit të tij, paralelisht me praktikën e tij klinike, ai po përgatitet gjithashtu të bëjë një doktoraturë në shkenca për të udhëhequr më mirë kolegët e tij drejt një mjekësie më ekologjike. Qëllimi i kërkimeve të tij: të trajtojë më mirë duke ndotur më pak dhe duke kufizuar shfaqjen e sëmundjeve të lidhura me ndotjet e shkaktuara.
Shëndeti dhe ekologjia nuk janë, pra, antagoniste, përkundrazi, ekologjia mund të kontribuojë në forcimin e kujdesit shëndetësor, duke reduktuar gjithashtu gjurmën mjedisore të praktikave mjekësore. Iniciativa si ato të mbështetura nga ky mjek ilustrojnë një rrugë të re për mjekësinë, ku parandalimi dhe angazhimi ekologjik bashkohen për një trajtim të përgjithshëm dhe të qëndrueshëm.
Justine Viros - Shkencëtare specialist në tranzicionin mjedisor, në pyllin mesdhetar dhe në ndërveprimet kimike pyll – atmosferë në kuadër të ndryshimeve klimatike. Ajo aktualisht mban një pozita si inxhiniere kërkimi në kuadër të misionit Ndërdisiplinaritet(i) në Aix-Marseille Université ku është përgjegjëse për zhvillimin për shoqatën Neede Méditerranée. Ajo ka marrë pjesë në hartimin e kandidaturës së Aix-Marseille Université në partneritet me Neede për krijimin e një katedre UNESCO të titulluar « Edukimi për tranzicionin mjedisor në mesdhe ».
Doktor Benjamin De Sainte Marie - Praktikues Spitalor në Mjekësi të Brendshme, CHU Timone, AP-HM dhe doktorant i ardhshëm në Ekologjinë e Shëndetit. Ai është specialist në sëmundjet autoimune dhe auto-inflamatore, ai është veçanërisht mjeku referent në talasemi të rritur dhe specialist i sëmundjes së lidhur me IgG4, myopati inflamatore dhe sindromën e VEXAS. Ai merr pjesë në grupin e punës për reflektimin mbi ekologjinë në AP-HM dhe ka bashkorganizuar disa ngjarje mbi këtë temë, përfshirë një ditë trajnimi për eko-projektimin e kujdesit në vitin 2024.