Tropikalizimi i ujërave kërcënon ishujt.

Ishujt grekë përbëjnë një qendër tërheqjeje për miliona turistë dhe paraqesin një gamë të madhe gjeologjike të përshtatshme për një faunë dhe florë të larmishme dhe të pasur. Por, si në Tunizi (rishikoni artikullin e 26 janarit mbi këtë temë), efektet e krizës klimatike po bëhen të dukshme në shumë ishuj.

Mesdheu, që nga disa vite, mbetet anormalisht i ngrohtë për periudha të gjata. « Kjo është e vërtetë për shembull, në gjirin e Kallonit në Lesbos (veri-lindje të detit Egje), këto dy vitet e fundit. Kjo ka krijuar për shumë organizma detarë një situatë asfiksie. Kemi vëzhguar, me fjalë të tjera, mbijetesat e tepërta të midhjeve, molusqeve si dhe fenomene të zbardhjes dhe të transmetimit të sëmundjeve te spongjat, gorgonat, koralet dhe algat koraline (Coralline algae)», shpjegon Drosos Koutsoumbas, profesor i biologjisë detare në departamentin e oceanografisë dhe shkencave detare të Universitetit të Detit Egje.

Këto janë elemente themelore të ekosistemit detar që kontribuojnë, ndër të tjera, në ruajtjen e pastërtisë së ujit, në reduktimin e erozionit dhe në mbrojtjen e brigjeve nga valët si dhe në forcimin e qëndrueshmërisë së koraleve, që janë kërcënuar.

Tropikalizimi i Mesdheut

Ajo që po ndodh në Lesbos është një pasojë e këtij fenomeni që shkencëtarët e quajnë tropicalizimi i Mesdheut. « Mesdheu ka përjetuar këto vitet e fundit një rritje prej rreth 2 gradësh Celsius të ujërave të tij. Kjo i jep atij karakteristika tropikale dhe kështu lehtëson ardhjen dhe vendosjen e specieve tropikale që vijnë përmes kanalit të Suezit. Disa prej tyre janë agresive dhe konkurrojnë me speciet lokale, duke shkaktuar një degradim të biodiversitetit », vëren Drosos Koutsoumbas.

Disa mund të jenë të rrezikshme. Njëra prej tyre, peshku-lunë (Lagocephalus sceleratus) për shkak të tetrodotoksinës që përmban, mund të shkaktojë vdekjen e kujtdo që e konsumon, ndërsa me dhëmbët e tij të mprehtë, shkatërron rrjetat dhe linjat e peshkimit për të konsumuar kapjet e peshkatarëve. Një specie tjetër invazive, meduza Rhopilema nomadica që kolonizon sidomos brigjet e detit Levante përmes kanalit të Suezit dhe shfaqet në përqendrime të mëdha me pasoja të drejtpërdrejta për turizmin detar, duke demoralizuar notuesit dhe adhuruesit e zhytjes. Prania e meduzave ndikon gjithashtu në sektorin e peshkimit duke dëmtuar ose bllokuar rrjetat.

Peshq të tjerë ekzotikë gjenden në ujërat greke. Kjo është e vërtetë për familjen e Siganus (ose peshqit-lapë) dhe sarpat (Sarpa salpa) në arkipelagun egje. Këta janë peshq herbivorë që konsumojnë masivisht barin detar të posidonive dhe mikroalgave të tjera, duke shkaktuar shkatërrimin e ekosistemeve, reduktimin e biodiversitetit dhe shqetësimin e zinxhirëve ushqimorë.

Para vitit 2100, shumë plazhe greke do të jenë zhdukur

Një sfidë tjetër me të cilën duhet të përballen ishujt grekë është rritja e nivelit të detit. Ky fenomen shkakton erozionin e plazheve dhe reduktimin e perimetrit të tyre, duke krijuar probleme si për faunën, duke shkatërruar habitatet e tyre, ashtu edhe për turizmin.

Për Antonis Velegrakis, profesor i gjeologjisë detare në departamentin e shkencave detare të Universitetit të Detit Egje, deri në vitin 2100, një numër shumë i madh plazhesh greke do të kenë zhdukur. « Sipas vlerësimeve tona, shumë do të humbasin deri në 50% të gjerësisë së tyre dhe do të përfundojnë duke u zhdukur plotësisht ». Fenomenet meteorologjike të forta, ndërtimi i pakontrolluar i infrastrukturave hoteliere pranë brigjeve dhe mungesa e dunave, pemëve dhe mbrojtjes natyrore janë disa nga arsyet e kësaj vulnerabiliteti. Një shembull karakteristik është plazhi i Eressos në Lesbos, një nga më të njohurit e ishullit.

« Rasti i Eressos është shembulli perfekt. Ka fillimisht rritjen e nivelit të detit e cila përzihet me valët më të forta të shkaktuara nga ndryshimi klimatik. Pastaj veprimi i njeriut me punime ndërtimi të keqprojektuar në breg, si një mur bregu. Këto ndihma kanë ndryshuar mënyrën se si plazhi “reagon” natyrshëm ndaj valëve, duke e bërë atë më të ndjeshëm ndaj erozionit. Së fundmi, reduktimi i fluksit natyror të rërës dhe materialeve drejt plazhit është shkaktuar nga ndërtimi i digës së Chalandras në vitin 1999, duke reduktuar me gjysmë sasinë e sedimenteve që vijnë nga toka. Të gjitha këto ndryshime kanë sjellë ndryshimet katastrofike që ka përjetuar ky plazh këto vitet e fundit », shpjegon Antonis Velegrakis. Sfidat për ishujt grekë, paralajmërojnë ekspertët, do të intensifikohen me kalimin e kohës. Ndërgjegjësimi i publikut është i rëndësishëm sepse nëse qytetarët nuk e kuptojnë problemin, ata nuk do të mund të marrin pjesë në procesin e vendimmarrjes. As të kërkojnë vendosjen e rregulloreve më të rrepta për mbrojtjen e zonave bregdetare. Prandaj është e nevojshme të informojmë dhe të veprojmë shpejt për të shpëtuar gjithçka që mundemi nga pasuria jonë natyrore.