Σχολεία σε ορεινές περιοχές και απομακρυσμένα νησιά κλείνουν λόγω έλλειψης παιδιών, γεγονός που επιταχύνει ακόμη περισσότερο την ερήμωση της ελληνικής υπαίθρου. Ένα χωριό, όμως, αποφάσισε να παλέψει για να κρατήσει το σχολείο του ανοιχτό. Έτσι, έγινε μια έκκληση στα κοινωνικά δίκτυα για να έρθουν νέοι κάτοικοι. Περισσότερες από χίλιες οικογένειες ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα και δύο έχουν ήδη εγκατασταθεί.
Στο χωριό Φούρνα, του νομού Ευρυτανίας, για πρώτη φορά το νηπιαγωγείο παρέμεινε κλειστό. Το δημοτικό σχολείο έχει μόνο δύο μαθητές, εκ των οποίων ο ένας ολοκληρώνει την εκπαίδευσή του αυτό το καλοκαίρι. Αποφασισμένοι να αλλάξουν τα πράγματα, η δασκάλα και ο ιερέας του χωριού απηύθυναν έκκληση μέσω Facebook, ανακοινώνοντας ότι το χωριό θα προσφέρει σε δύο ζευγάρια δωρεάν στέγαση για ένα χρόνο, οικονομική στήριξη και βοήθεια προκειμένου να βρουν εργασία.
Σε λίγες μέρες, περισσότερα από 1.000 άτομα εξέφρασαν την επιθυμία τους να μετακομίσουν σε αυτό το ορεινό χωριό. «Κάναμε στα μέσα Αυγούστου την ανάρτηση και ακόμη λαμβάνουμε τηλεφωνήματα από οικογένειες. Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που επιζητούν να εξασφαλίσουν ένα καλό επίπεδο ζωής για τα παιδιά τους και παράλληλα να μειώσουν το κόστος ζωής που είναι πολύ υψηλό στις μεγάλες πόλεις», εξηγεί η δασκάλα του χωριού, Γιώτα Διαμαντή.
«Νέα ζωή στο Χωριό»
Δύο οικογένειες, με έξι και τρία παιδιά, εγκαταστάθηκαν στο χωριό. Πολλαπλασίασαν τον αριθμό των μαθητών του δημοτικού σχολείου κατά τέσσερις φορές και χάρη σ' αυτούς θα επαναλειτουργήσει ο παιδικός σταθμός την επόμενη σχολική χρονιά. «Χωρίς αυτούς τους νέους κατοίκους το δημοτικό σχολείο του χωριού θα είχε του χρόνου μόνο έναν μαθητή και μετά θα έκλεινε. Επιλέξαμε οικογένειες που ταίριαζαν καλύτερα στο προφίλ του χωριού και που δεν θα είχαν δυσκολίες να βρουν δουλειά εδώ», εξηγεί η δασκάλα.
Η 36χρονη Βασιλική Εμμανουήλ, μητέρα έξι παιδιών, εγκαταστάθηκε με την οικογένειά της στα Φουρνά στις αρχές Σεπτεμβρίου. Επιθυμία της είναι να ανοίξει έναν φούρνο, καθώς ο τελευταίος του χωριού έκλεισε πριν από 25 χρόνια. Ο σύζυγός της θα δουλέψει στον δασικό συνεταιρισμό της περιοχής και παράλληλα θα κάνει οποιαδήποτε άλλη χειρονακτική δουλειά προκύψει.
Ήδη σκέφτονται το υπόλοιπο της ζωής τους στη Φούρνα και η επιστροφή στην Αθήνα φαντάζει ένα πολύ μακρινό, σχεδόν απίθανο σενάριο. «Δημιουργούμε μια κοινότητα εδώ», λέει η Βασιλική. «Με τις γυναίκες του χωριού έχουμε έρθει τόσο κοντά που νιώθω ότι τις γνωρίζω χρόνια. Η γυναίκα του ιερέα δήλωσε δημόσια για μένα ότι βρήκε την αδελφή που δεν είχε ποτέ. Πώς θα μπορούσα λοιπόν να εγκαταλείψω όλα αυτά για να πάω να ζήσω στην Αθήνα ή οπουδήποτε αλλού»;
Τα παιδιά της δεν δυσκολεύτηκαν καθόλου να προσαρμοστούν στη νέα τους ζωή και απολαμβάνουν πλήρως την καθημερινότητά τους στα Φουρνά. «Ο μεγαλύτερος γιος μου, 14 ετών, μου είπε πριν από μερικές μέρες: "Μαμά, επιτέλους ζω". Το απόγευμα, παίζουν μπάλα με τα άλλα παιδιά του χωριού, εξερευνούν την περιοχή ή θα πάνε να μαζέψουν κάστανα. Στην Αθήνα, αυτές οι δραστηριότητες δεν ήταν εφικτές. Από την στιγμή που τελείωναν το σχολείο, χάζευαν για ώρες στο τηλέφωνό τους.
Υπάρχει καλοσύνη, προσοχή και αλληλεγγύη μεταξύ των κατοίκων. Κάτι που βρίσκει κανείς δύσκολα στις μεγάλες πόλεις. Για παράδειγμα, ένας κάτοικος μπορεί να πάει να μαζέψει τα αυγά του και θα έρθει να χτυπήσει την πόρτα μου για να μου προσφέρει και εμένα. Αυτές οι κινήσεις που δημιουργούν ένα αίσθημα ασφάλειας και ενότητας», διηγείται η νεαρή μητέρα..
Η ιστορία της Φουρνάς ξεπέρασε τα ελληνικά σύνορα
Το μεγάλο ενδιαφέρον που προκάλεσε η δημοσίευση της δασκάλας, οδήγησε στη δημιουργία της μη κυβερνητικής οργάνωσης Νέα Ζωή στο Χωριό. Σκοπός είναι συγκεντρωθούν πόροι προκειμένου το χωριό να μπορέσει να υποδεχθεί και να στηρίξει κι άλλες οικογένειες.
« Εκτός από αυτούς που θέλουν να μετακομίσουν εδώ, επιχειρήσεις και ιδιώτες επιθυμούν να συμβάλουν στην αναγέννηση της Φούρνας. Είναι πολύ συγκινητικό και πιστεύω ότι στο άμεσο μέλλον, θα είμαστε σε θέση να υποδεχθούμε άλλες οικογένειες που περιμένουν », επισημαίνει η Γιώτα Διαμαντή.
«Δεν περιμέναμε αυτή την μεγάλη ανταπόκριση. Το ZDF και το ArteTV, γερμανικά μέσα ενημέρωσης, μας επισκέφθηκαν για να καλύψουν ό,τι συνέβη στο χωριό μας και να μιλήσουν με τις οικογένειες που εγκαταστάθηκαν εδώ. Ακόμη, περιμένουμε συνεργείο από τους New York Times. Ελπίζω ότι όλα αυτά θα σηματοδοτήσουν την αρχή μιας πραγματικής αναγέννησης για το χωριό μας», καταλήγει η Γιώτα Διαμαντή.
Η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος έχει οδηγήσει τους κατοίκους άλλων χωριών της χώρας που ερημώνουν να ζητούν συμβουλές από την δασκάλα και τον ιερέα της Φουρνάς σχετικά με το πώς μπορούν να προσελκύσουν κατοίκους. Επιπλέον, μια ομάδα Γάλλων ερευνητών που συνεργάζεται με το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας (UTH), επισκέφθηκε τη Φούρνα για να μελετήσει πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί το συγκεκριμένο χωριό. Πρόκειται για ένα γραφικό και παρθένο μέρος, ιδανικό για τους λάτρεις της φύσης. Ένα εστιατόριο, μια βιβλιοθήκη και, φυσικά, ένα φούρνος τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους τουρίστες θα μπορούσαν να δώσουν νέα πνοή στη Φουρνά διότι το χωριό έχει τη δυνατότητα να γίνει ένας προορισμός χειμερινών διακοπών!
Αυτό το άρθρο εντάσσεται σε μια τριλογία σχετικά με την θεματική της ερημοποίησης της υπαίθρου και θα ακολουθηθεί από:
Όταν η πολιτική αποταμίευση σώζει φάρμες
Η ΜΚΟ Amal Biladi θέλει να αναζωογονήσει τα χωριά της υπαίθρου
Φωτογραφία Κάλυψης: Η εκκλησία της Φούρνας © Γιώτα Διαμαντή