Ένα πρωτοποριακό πείραμα με στόχο να αντιμετωπιστεί η κλιματική αλλαγή, διεξάγεται από το 2020 από το Γαλλικό Εθνικό Δασικό Γραφείο, στην κοινότητα La Chapelle-Heulin, στη δυτική Γαλλία. Σε μια έκταση 8 εκταρίων που ονομάζεται «οπωρώνας σπόρων», έχουν φυτευτεί 1.640 νεαρά θαλάσσια πεύκα και παίρνουν τον χρόνο τους για να αναπτυχθούν. Ο σκοπός του έργου είναι να συλλεχθούν οι σπόροι αυτών των πεύκων που προέρχονται από τον νότο για να φυτευτούν ξανά σε μέρη που η ξηρασία θα έχει αποδεκατίσει τις τοπικές ποικιλίες.
Αυτό το τμήμα είναι ένα από τα λιγότερο πράσινα στη Γαλλία. Η Loire-Atlantique, μια έκταση που πωλούνται αμπελώνες και κηπευτικά είδη, φιλοξενεί από το 2020 έναν από τους «οπωρώνες σπόρων» που δημιουργήθηκε από το ONF. 1.640 νεαρά θαλάσσια πεύκα έχουν φυτευτεί σε μια έκταση 8 εκταρίων, στη μέση του αμπελώνα της Νάντης, στην κοινότητα La Chapelle-Heulin. Γιατί, όμως, επελέγη αυτή η απομονωμένη έκταση; Διότι δεν υπάρχουν άλλα πεύκα κοντά που θα μπορούσαν να μεταφέρουν ασθένειες στα φυτά.
« Πράγματι, αυτός ο οπωρώνας έχει καθαρά αναπαραγωγικό σκοπό, εξηγεί ο Jean-Christophe Helleisen, βοηθός έρευνας, ανάπτυξης και καινοτομίας στο ONF. Όλα μας τα φυτά προέρχονται από ιδιαίτερα δέντρα. Πρόκειται, δηλαδή για πεύκα από πολλές δασικές περιοχές του νότου της Γαλλίας που έχουμε επιλέξει για τα ενδιαφέροντα χαρακτηριστικά τους: τη ζωτικότητα τους, την ικανότητά τους να αναπαράγονται και την αντοχή τους στην ξηρασία. Μπορούν να προσφέρουν μια γενετική απάντηση στην κλιματική αλλαγή. Έτσι, αν όλα πάνε καλά, σε περίπου έξι έως δέκα χρόνια, τα φυτά που έχουν ενηλικιωθεί θα παράγουν σπόρους ποιότητας σε μεγάλες ποσότητες. Και αυτοί θα μπορούν να ξαναφυτευτούν αλλού ».
Ανθεκτικά είδη στην ξηρασία
Σύμφωνα με τον GIEC (Ομάδα Διακυβερνητικών Εμπειρογνωμόνων για την Κλιματική Αλλαγή), σε 50 χρόνια, η περιοχή των Pays de la Loire θα ζει κάτω από το τρέχον κλίμα του νότου της Γαλλίας. Οι φλαμουριές που αναπτύσσονται στην περιοχή αρχίζουν ήδη να υποφέρουν. Η ιδέα του ONF με τους οπωρώνες σπόρων έχει ως κύριο στόχο να εφοδιάσει τα γαλλικά δάση με δέντρα εάν αυτό δεν συμβεί με φυσικό τρόπο. «Ο οπωρώνας μας είναι ένα στοίχημα για το μέλλον, αναλύει ο Jean-Christophe Helleisen. Μια ασφάλεια, σε περίπτωση που η αναγέννηση γίνεται όλο και πιο δύσκολη ». Αυτό το έργο υποστηρίζεται από μια κοινοπραξία που αποτελείται από το ONF και δύο γειτονικές φυτώρια.
Τα θαλάσσια πεύκα θα φτάσουν μεταξύ 20 και 25 μέτρων στο μέλλον. Έχουν επιλεγεί αφενός για την αντοχή τους και αφετέρου επειδή είναι κωνοφόρα, πράγμα που σημαίνει πως οι σπόροι είναι πιο γρήγοροι στην απόκτηση. «Θα παράγουν σπόρους σε έξι χρόνια το αργότερο. Μόλις συλλεχθούν, θα πάνε σε μια εγκατάσταση ξήρανσης και στη συνέχεια θα πωληθούν. Υπάρχει ήδη πολύ μεγάλη ζήτηση από ιδιωτικά και δημόσια φυτώρια και ένα μεγάλο ποσοστό σπόρων είναι ήδη κρατημένο. Είμαστε σίγουροι ότι θα τους πουλήσουμε όλους».
Να σχεδιάσουμε για 50 χρόνια από τώρα
Εν τω μεταξύ, ο Jean-Christophe Helleisen και οι συνάδελφοί του παρακολουθούν τις νέες τους φυτεύσεις. Παρακολουθούν τα δέντρα που πεθαίνουν, συντηρούν το έδαφος, κάνουν αναλύσεις εδάφους… « Περνάμε αρκετά τακτικά για να ελέγξουμε ότι όλα πάνε καλά. Τα φυτά έχουν ξεκινήσει καλά, τα πηγαίνουν καλά και είναι ανθεκτικά. Έχουμε χάσει μόνο 2 ή 3% κατά τη διάρκεια της ξηρασίας του καλοκαιριού του 2022».
Σύντομα, η εργασία τους δεν θα περιορίζεται πλέον στα λίγα εκτάρια που έχουν ήδη φυτευτεί καθώς άλλα έργα είναι ήδη προγραμματισμένα στην περιοχή. Πιο βόρεια, ένα «νησί του μέλλοντος» θα δει σύντομα το φως της ημέρας, με βελανιδιές των Καναρίων, πολύ ανθεκτικές στην ξηρασία. « Θα δούμε αν μπορούν να προσαρμοστούν εδώ », διευκρινίζει ο Jean-Christophe Helleisen. Ακόμη, στην La Chapelle-Heulin, ένας οπωρώνας σπόρων από βελανιδιές pubescens (γνωστές και ως βελανιδιές τρούφας) είναι σε φάση εκκίνησης. Γνωστό για την καλή του αντοχή σε πυρκαγιές και ξηρασία, αυτό το δέντρο είναι κατάλληλο για την πρόληψη πυρκαγιών. « Αλλά εδώ,» τονίζει ο Jean-Christophe Helleisen, «οι πρώτες συγκομιδές σπόρων προβλέπονται σε 40 έως 50 χρόνια! Πρόκειται, δηλαδή για ένα πολύ, πολύ μακροπρόθεσμο σχέδιο. Εργαζόμαστε για τα εγγόνια μας».
Φωτογραφία Κεντρικής: ξαναφυτεύουμε παντού όπου η ξηρασία θα έχει αποδεκατίσει τις τοπικές ποικιλίες ©Hans de Pixabay