Στην Ιταλία τουλάχιστον 6 εκατομμύρια άνθρωποι άνω των 16 ετών (δηλαδή το 12% του πληθυσμού) ζουν υπό συνθήκες διατροφικής φτώχειας σύμφωνα με μια μελέτη που πραγματοποιήθηκε από την ActionAid με τίτλο " Frammenti da ricomporre". Το μεγαλύτερο ποσοστό (7%) βρίσκεται στην πρωτεύουσα της χώρας. Στο πλαίσιο αυτό ο σύλλογος Nonna Roma αναλαμβάνει τη διανομή τροφίμων και αγαθών πρώτης ανάγκης μέσω κοινωνικών παντοπωλείων.
Μεταξύ του 2019 και του 2021, ο πληθυσμός που βρίσκεται υπό καθεστώς διατροφικής ανασφάλειας, αυξήθηκε σημαντικά εξαιτίας οικονομικών και κοινωνικών παραγόντων που επιδεινώθηκαν λόγω της πανδημίας Covid-19. Σε αυτό προστέθηκε μια αύξηση στην τιμή των προϊόντων, καθιστώντας την πρόσβαση στην τροφή όλο και πιο δύσκολη. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα στις περιοχές της νότιας χώρας, που επλήγησαν περισσότερο από την άνοδο των τιμών.
Το 2021, περίπου 2,9 εκατομμύρια άνθρωποι, που αντιστοιχούν σε 5,04% του πληθυσμού, χρειάστηκαν να ζητήσουν τροφή, σε ένα πλαίσιο που χαρακτηρίστηκε από έντονη αύξηση της ζήτησης (μετά από χρόνια συνεχούς μείωσης μέχρι το 2019). Η αύξηση των δικαιούχων αφορούσε κυρίως τους ανέργους, αλλά επίσης, και αυτό δεν είναι αμελητέο, το 23,1% των αλλοδαπών που διαμένουν στην Ιταλία.
Θύμα αυτής της κρίσης είναι ο Giancarlo (το όνομα έχει τροποποιηθεί), 50 ετών, από τη Νάπολη, ο οποίος ζει στη Ρώμη εδώ και πολλά χρόνια με τη σύζυγό του και τις δύο κόρες του. Ο Giancarlo εργάζεται στον καθαρισμό των αγαλμάτων και των μνημείων. Επιπλέον του μισθού του, παλαιότερα επωφελούνταν από την ονομαζόμενη παροχή "reddito di cittadinanza", η οποία επέτρεπε σε άτομα με εισόδημα λιγότερο από 6000 ευρώ το χρόνο να λαμβάνουν οικονομική ενίσχυση από το κράτος. Η κατάργηση αυτής της παροχής στις αρχές του 2024 ανάγκασε πολλά άτομα όπως αυτόν να ζητήσουν βοήθεια από οργανώσεις όπως η Nonna Roma. "Αφότου καταργήθηκε το reddito di cittadinanza," εξηγεί ο Giancarlo, "η κατάσταση έγινε ανυπόφορη. Πριν, ήταν ήδη δύσκολο να βγάλουμε άκρη, αλλά χωρίς αυτή τη χρηματική υποστήριξη, η οικογένειά μου και εγώ αντιμετωπίσαμε δυσκολίες που δεν είχαμε ξαναγνωρίσει ποτέ."
Μερικές λύσεις από τον τομέα του συνεταιρισμού
Ωστόσο, υπάρχουν δίκτυα υποστήριξης στον τομέα του συνεταιρισμού, τα οποία ασχολούνται με την κάλυψη των διατροφικών αναγκών των πληθυσμών. Ανάμεσά τους, η Nonna Roma βοηθά περίπου 2.700 οικογένειες ετησίως (δηλαδή 12.000 άτομα) στην περιοχή της Ρώμης, μέσω σημείων διανομής τροφίμων και κοινωνικών παντοπωλείων.
"Η οργάνωση είναι ένα ταμείο αλληλεγγύης, όπως μας αρέσει να το αποκαλούμε. Είναι μια οργάνωση εθελοντών που δημιουργήθηκε το 2017 με σκοπό να αγωνιστεί ενάντια στις διάφορες μορφές φτώχειας, ξεκινώντας από το φαγητό", εξηγεί ο Alberto Campailla, πρόεδρος της οργάνωσης Nonna Roma.
« Έτσι, από μια συσκευασία φαγητού», συνεχίζει ο Alberto Campailla, «ο σύλλογος δημιουργεί γύρω από το άτομο που ζητά υποστήριξη μια σειρά υπηρεσιών και συγκεκριμένων απαντήσεων. Πιο συγκεκριμένα, μέσω των γραφείων κατά των εξώσεων εξασφαλίζεται το δικαίωμα κάποιου που δεν μπορεί να πληρώσει ενοίκιο, να ζει σε ένα σπίτι. Ακόμη παρέχεται συμβουλευτική και ψυχολογική υποστήριξη σε κάθε δικαιούχο. Τέλος, μέσω του έργου "la matita sospesa" για την βοήθεια των μαθητών έχουμε την δυνατότητα να παρέχουμε αγαθά πρώτης ανάγκης, αλλά και σχολικά εγχειρίδια, τετράδια και ατζέντες για την επιστροφή στο σχολείο».
Τα καταστήματα αλληλεγγύης
Το κύριο εργαλείο με το οποίο η Nonna Roma υποστηρίζει τις οικογένειες είναι οι συνεταιριστικές αγορές. Σε όλη την Ιταλία, αυτά τα καταστήματα θέτουν τον εαυτό τους ως καινοτόμο πρότυπο κοινωνικής βοήθειας για την καταπολέμηση της διατροφικής φτώχειας. «Οι δικαιούχοι μπορούν να κάνουν τα ψώνια τους δωρεάν χρησιμοποιώντας την κάρτα μέλους του συλλόγου. Οι οικογένειες δεν λαμβάνουν πλέον παθητικά ένα έτοιμο πακέτο τροφίμων, αλλά έχουν τη δυνατότητα να επιλέξουν αυτό που θέλουν ανάλογα με τις διατροφικές τους προτιμήσεις», εξηγεί ο Alberto Campailla. Αυτοί έχουν πρόσβαση στην υπηρεσία μέσω ενός είδους κάρτας με πόντους, που ανατίθενται κάθε μήνα ανάλογα με το επίπεδο ανάγκης της οικογένειας.
Ανεξάρτητα από τον σύνδεσμο, υπάρχει επίσης ένα σύστημα αναστολής αγοράς - το "spesa sospesa". Αυτή η πρωτοβουλία δίνει την δυνατότητα στους πελάτες να αγοράζουν τρόφιμα σε καταστήματα ή σούπερ μάρκετ και να τα αφήνουν ανώνυμα για όσους έχουν ανάγκη.
Επαναφορά της κοινωνικότητας στα ψώνια
Υπάρχουν πολλοί τρόποι για να επικοινωνήσετε με την Nonna Roma: μέσω των κοινωνικών λειτουργών που μιλούν γι' αυτήν, ή από στόμα σε στόμα. Η ιδέα πίσω από αυτά τα μπακάλικα είναι επίσης να δημιουργήσουν ένα φιλόξενο περιβάλλον, σχεδόν μια μικρή κοινότητα. «Αυτή η προσέγγιση αποτελεί ένα βήμα προς την αυτοπραγμάτωση των ατόμων», συνεχίζει ο πρόεδρος της Νόννα Ρώμη, "διότι τους επιτρέπει να γίνουν ενεργοί παράγοντες της δικής τους ιστορίας".
Τέσσερα κοινωνικά παντοπωλεία όπου μπορεί κανείς να κάνει αγορές δωρεάν, είναι διασκορπισμένα στην επικράτεια της Κεφαλαιούχου: το Social Market Ferraioli, που βρίσκεται στη Via degli Equi και το Social Market Jerry Masslo, που βρίσκεται στη Via Carlo Cattaneo, στη συνοικία του Εσκιλίνο. Το Emporio Togliatti στο Viale Palmiro Togliatti στη Ρώμη βρίσκεται στη συνοικία του Κουαρτιτσιόλο, και τέλος, το τελευταίο, στην Πριμαβάλλε, στη δυτική Ρώμη, στο Largo Flanagan Edoardo Giuseppe.
Η οργάνωση έχει επίσης τοποθεσίες όπου μπορείτε να ζητήσετε βοήθεια: βρίσκονται τόσο σε κεντρικές περιοχές όπως το San Lorenzo, όσο και σε περιφερειακές περιοχές όπως το Tor Bella Monaca και το Tufello. Για την προμήθειά τους με φρέσκα φρούτα και λαχανικά από τα παντοπωλεία, η Nonna Roma συνεργάζεται με το Banco Alimentare Nazionale. Και με τον σύλλογο Casa Famiglia Lodovico Pavoni.
Ανάμεσα στα άτομα που επισκέπτονται τα μπακάλικα, υπάρχουν αυτοί που συναντιούνται και αναγνωρίζονται κάθε εβδομάδα, μιλούν, μοιράζονται τις εμπειρίες τους, δίνουν και λαμβάνουν συμβουλές, μετατρέποντας έτσι τον τόπο σε έναν χώρο φιλικό. Ο Giancarlo βελτίωσε την καθημερινότητά του χάρη στους κοινωνικούς λειτουργούς και τη βοήθεια της Nonna Roma: "Οι δυσκολίες δεν έχουν εξαφανιστεί," λέει. «Αλλά σήμερα, μπορώ να σερβίρω ένα ζεστό φαγητό στο τραπέζι για την οικογένειά μου. Δεν αισθάνομαι πια μοναξιά, βρήκα ένα δίκτυο υποστήριξης. Έμαθα να είμαι ευγνώμων για ό,τι έχω», καταλήγει, κρατώντας ένα σακίδιο με τρόφιμα.
