Në Beni Mellal, një zonë historike bujqësore në Marokun qendror, temperaturat e verës i kalojnë 43 gradë. Ata thajnë digën që furnizon këtë zonë dhe shkatërrojnë të korrat, veçanërisht të mbjellat e pemëve. Megjithatë, aty pranë, fushat me ullinj lulëzojnë në vapën e verës, falë një burimi që ndodhet në zemër të qytetit. Një sistem i përbashkët i paraardhësve bën të mundur shpërndarjen e ujit ndërmjet familjeve të ndryshme prodhuese në këtë sektor.
Nën ngrohjen e rëndë të fundit të verës, duhet të kalosh nëpër qytetin e Beni Mellal, i vendosur nën majën e Mesdheut Atlas, dhe të marrësh rrugën që shkon drejt kështjellës së Borj Ras el Ain, e cila është mbi qytetin, për të arritur në një burim uji që ushqen komunën... Aïn Asserdoun ose "burimi i muletëve" në gjuhën amazigh. Emri i tij, sipas një legjende vendase, vjen nga ky kafshë që thuhet se ka treguar prejardhjen e burimit duke rënë në një gur, para disa shekujsh.
Që prej asaj kohe, rrjedhja e ujit me shpejtësi të qëndrueshme është përshtatur për të zbritur drejtpërdrejt në qytet, dhe për të furnizuar lagjet banore dhe ullinj. "Historikisht, uji ndahet midis familjeve të ndryshme, në përputhje me një sistem ndarjeje të quajtur 'me thikë'", shpjegon Abdelkrim Anbari, fermer në rajon dhe themelues i shoqatës RACCORD**. "Çdo kanal ndahet në kanale më të vogla, me një gjerësi të një goditje thike, për të marrë drejtime të ndryshme në zbritje".
Nënndarjet për një ndarje të drejtë
Kanalizimet hapësinore quhen "séguias". Katër prej tyre dalin drejtpërdrejt nga burimi dhe drejtojnë ujë në drejtime të ndryshme përmes këtyre nënndarjeve, të shpërndara në një distancë prej rreth dhjetë kilometrash. "Nënndarja e parë do të furnizojë familjet më të afërta me burimin, ndërsa e dyta ato që janë pak më larg, dhe kështu me radhë. Kjo, për shembull, përfiton rreth njëzet persona dhe mundëson zjarrëzimin e rreth 760 ullinjve në rrethinën e tyre," vazhdon fermeri duke treguar njërën prej tyre.
Kjo irrigim i vazhdueshëm është i mirëseardhur, për shkak të thatësisë që ka prekur ashpër provincën që nga gjashtë vjet me radhë... Rajoni i Béni Mellal, i cili përbën një nga zonat e quajtura "me hidrologji të madhe" të Marokut - ku kanale dhe diga janë ndërtuar që nga vitet 1940 për të transformuar këtë territor në një qendër të përshtatshme për kulturën e ullinjve midis të tjerave - po vuajnë nga mungesa e ujit e lidhur me thatësinë.
Të gjitha zona është prekur nga thatësira
Tama Ahmed al Hansali, që merr përsipër ujitjen e rajonit sa herë që largohemi nga Béni Méllal, shfaqi, në fillim të shtatorit, një nivel mbushjeje prej pak më shumë se 3%. Tre seghia kryesore që dalin nga kjo rezervuar janë, ato, pa ujë për më shumë se një vit, dhe lumja Oum-Errabia, i dyti në vend për nga madhësia, nuk rrjedh më. "Gjithë zona e hidrologjisë së madhe prekohet nga thatësira, përveç fermerëve që kanë fatin të kenë ujë në tokën e tyre, dhe sidomos mundësinë për të kavë një pus", shpjegon Abdelkrim Anbari. Kostoja e kavjes shkon në 100,000 dirham (rreth 10,000 euro). Në rrugën që çon në Béni Mellal, fushat e gjelbërta të luleshtrydhes ose grurit ndërrohen kështu me parcela të misrit dhe ullinjve të djegur plotësisht, me qindra...
L’Aïn Asserdoun, në këtë kontekst, paraqitet si një oaz. E klasifikuar si trashëgimi kombëtare që nga viti 1947, debitimi i tij gjithashtu është i prekur. Në kanale, shiritat tregojnë se uji ka zvogëluar me 30 cm në këto pesë vitet e fundit. Një digë e re po ndërtohet aktualisht në rajon, në një nga pritësit e lumit Oum-Errabia. Qëllimi: për të pranuar më shumë ujëra të shiut, për të siguruar zjarrësinë dhe furnizimin me ujë të pijshëm për Béni Mellal për vitet në vijim.
* Amazighët janë popujt autoktonë të Afrikës së Veriut, nga Maroku në Egjipt, të quajtur "berberë". Në Marok, ata gjenden në zonat malore të Rifit dhe Atlasit.
** Rrjeti i shoqërimit për kooperativat e lidhura me organizatat rurale të zhvillimit, gjithmonë në Beni Mellal.
