Καταστροφικές πλημμύρες έπληξαν τη Σλοβενία το περσινό καλοκαίρι. Ανάμεσα στους πολλούς εθελοντές που ήρθαν να βοηθήσουν τους πληγέντες, συμπεριλαμβάνονταν και αιτούντες άσυλο. Στο Sneberje, ένα χωριό κοντά στη Λιουμπλιάνα, βοήθησαν τους κατοίκους να καθαρίσουν τα πλημμυρισμένα σπίτια. Μετά το πέρας των εθελοντικών δράσεων, οι αιτούντες άσυλο παρέμειναν και η σχέση τους με τους κατοίκους άλλαξε εντελώς.
Τον περασμένο Αύγουστο, η Σλοβενία βίωσε τη μεγαλύτερη φυσική καταστροφή στην ιστορία της. Οι πλημμύρες του καλοκαιριού επηρέασαν σχεδόν τα δύο τρίτα της χώρας. Το νερό παρέσυρε γέφυρες και σπίτια, με αποτέλεσμα 12.000 κτίρια να πλημμυρίσουν και να υποστούν ζημιές. Το συνολικό κόστος των ζημιών και της ανοικοδόμησης εκτιμάται να αγγίζει τα 10 δισεκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχεί σχεδόν στα 2/3 του ετήσιου προϋπολογισμού του κράτους. Αυτές οι κλιματικές αλλαγές προειδοποιούν για μια νέα εποχή...
Η πρωτοβουλία προήλθε από τους αιτούντες άσυλο
Όπως όλοι, οι αιτούντες άσυλο που φιλοξενούνται προσωρινά στη Σλοβενία παρακολούθησαν τις πλημμύρες μέσω των μέσων ενημέρωσης. "Είδαν ότι οι άνθρωποι χρειαζόταν βοήθεια, η πρωτοβουλία ήρθε από εκείνους. Απευθύνθηκαν σε εμάς και την επόμενη μέρα, φύγαμε εκεί", αναμνείται ο Miha Blažič από την Ambasada Rog. Αυτός ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός εργάζεται στο πεδίο με τους αιτούντες άσυλο και υπερασπίζεται τα δικαιώματά τους στα σύνορα και στους χώρους εργασίας. Οι αιτούντες άσυλο έφτασαν στο Sneberje, ένα χωριό πλήρως πλημμυρισμένο στα προάστια της Λιουμπλιάνας, το πρώτο Σαββατοκύριακο μετά την καταστροφή, όταν πλήθη εθελοντών από όλη τη Σλοβενία ήρθαν στη βοήθεια των πληγέντων. "Ήμασταν λίγο αποσυντονισμένοι σε αυτό το πλήθος. Αρχικά, όλα φαινόταν λίγο παράξενα. Αλλά σύντομα, ενταχθήκαμε στις ομάδες εργασίας", αναμνείται ο Blažič. Αρχικά χρειάστηκε να καθαριστούν τα πλημμυρισμένα σπίτια, στη συνέχεια να αφαιρέσουν όλα τα ξύλινα μέρη και την μονωτική ύλη γεμάτη νερό. "Σπάγαμε τους τοίχους, αφαιρούσαμε τη γη... Η δουλειά ήταν δύσκολη και βρώμικη", περιγράφει ο Blažič.
Μια πιο θετική κρίση για τους αιτούντες άσυλο
"Οι κάτοικοι αρχικά τρόμαξαν και ήταν διστακτικοί. Σε αυτό το περιβάλλον, δεν είμαστε συνηθισμένοι στους μετανάστες." Αλλά η κατάσταση άλλαξε σιγά-σιγά. Οι άνθρωποι άρχισαν να τους προσκαλούν στα σπίτια τους. Καθώς η ζωή αρχίζει να επανέρχεται αργά στους συνηθισμένους ρυθμούς και οι άλλοι εθελοντές δεν έρχονταν πλέον τόσο μαζικά στις πλημμυρισμένες περιοχές, οι αιτούντες άσυλο στο Sneberje παρέμειναν. Μάλιστα, οι κάτοικοι τους ρωτούσαν αν θα επέστρεφαν την επόμενη μέρα. "Θα έρθετε ξανά; Θα έπρεπε να κάνουμε αυτό ξανά. Εκείνο το αγόρι που ήταν εδώ χθες θα έρθει σήμερα;" αναφέρει ο Blažič.
Ορισμένοι αιτούντες άσυλο αντάλλαξαν τηλέφωνα με τους ντόπιους κατοίκους, τους κάλεσαν και τους ρώτησαν αν εξακολουθούσαν να χρειάζονται βοήθεια. "Ακόμη και όταν δεν οργανώναμε πλέον μεταφορές, κάποιοι πήγαιναν μόνοι τους με λεωφορείο." Έτσι, η οργανωμένη βοήθεια μετατράπηκε σε μια ανεπίσημη και φιλική βοήθεια, όπως περιγράφει ο Blažič. "Αν ρωτήσετε τους ανθρώπους στο Sneberje σήμερα, κανείς δεν έχει αρνητική γνώμη για την παρουσία τους." Εκπλαγήκαμε πολύ από το θετικό αποτέλεσμα αυτής της εθελοντικής δράσης.
Από τους 50 αιτούντες άσυλο που βοήθησαν τους κατοίκους του Sneberje, οι περισσότεροι βρίσκονται ακόμα στη χώρα. Κάποιοι είναι αντιμέτωποι με τον κίνδυνο απέλασης ενώ άλλοι βρίσκονται σε διαδικασία για τον καθορισμό του δικαιώματός τους στη διεθνή προστασία. Για τους περισσότερους μετανάστες, η Σλοβενία είναι απλώς μια χώρα διέλευσης που διασχίζουν στον δρόμο προς τα Δυτικά Βαλκάνια. Μόνο λίγοι από αυτούς σκέφτονται να παραμείνουν και να χτίσουν μια ζωή εδώ. ◆
Ο Franci Zlatar, διευθυντής της Slovenska filantropija, ενός μη κυβερνητικού οργανισμού που προωθεί τον εθελοντισμό, θεωρεί ότι είναι απαραίτητο οι αλλοδαποί που ζουν στη Σλοβενία να εμπλακούν με οποιονδήποτε τρόπο σε περιπτώσεις καταστροφών. "Είναι πολύ σημαντικό για αυτούς να συμμετέχουν στην καθημερινή ζωή, να συνδεθούν με τον πληθυσμό. Η προσωπική επαφή είναι ουσιώδης και αλλάζει την αντίληψη πολλών ατόμων. Τους βλέπουν με διαφορετικό τρόπο, ως συνηθισμένους ανθρώπους, όχι διαφορετικούς από αυτούς. Μόνο με αυτόν τον τρόπο μπορεί να εξαλειφθεί ο φόβος του άγνωστου, των ανθρώπων από διαφορετικές κουλτούρες. Οι αιτούντες άσυλο έδειξαν μεγάλη προθυμία να βοηθήσουν μετά τις πλημμύρες. Πρέπει επίσης να έχουμε αυτό υπόψη μας τις ημέρες που αντιμετωπίζουμε νέες εχθρότητες, ιδίως όσον αφορά την αναζήτηση νέων τοποθεσιών για τα καταυλιστήρια των αιτούντων άσυλο."